Blog Allard van Gent

Erwin Mortier

„U moet om dit gebouw heen lopen. Dan komt u bij de hoofdingang. Aan de linkerkant gaat het naar de rode salon, aan de rechterkant gaat het naar de groene salon“.

Dat vertelde de portier mij gisteravond, nadat ik de artiesteningang van de Volksbühne was binnengelopen, op weg naar de prijsuitreiking van de Else-Otten-Übersetzerpreis 2012 voor de beste vertaling vanuit het Nederlands naar het Duits. De winnaar was al bekend, namelijk Christiane Kuby, voor haar vertaling van Godenslaap, de roman van de Belgische schrijver Erwin Mortier, die in 2009 in Nederland met de AKO-literatuurprijs werd bekroond.

De portier had gelijk. Aan de rechterkant van het imposante theater, dat tussen 1915 en 1918 onder leiding stond van de beroemde regisseur Max Reinhardt, vond ik de ingang naar de groene salon, waar ik me door de entourage in het Berlijn uit de jaren 20 waande.

Theater de Volksbühne in Berlijn.

Rond half acht zwijgen de Duitse, Vlaamse en Nederlandse stemmen van het publiek om te luisteren naar presentator Jürgen Jakob Becker van het LCB (Das Literarische Colloquium Berlin). Hij kondigt als eerste spreker de heer Walter Moens aan, “Repräsentant der Flämischen Regierung”.

Volgens Becker is Walter Moens al goed op de hoogte van vertalingen, omdat hij hem een paar maanden eerder een lofrede over Waltraud Hüsmert hoorde afsteken, die destijds een prijs voor de vertaling van een boek van David Van Reybrouck won. Walter Moens begint zijn rede met enkele Nederlandse zinnen maar schakelt rap over naar het Duits, de voertaal van deze avond. Hij bedankt het Nederlandse Letterenfonds en het Vlaamse Fonds voor de Letteren voor het wederom uitreiken van de tweejaarlijkse Else-Otten-Übersetzerpreis.

Christiane Kuby neemt de prijs in ontvangst (excuses voor de slechte kwaliteit van de foto)

Daarna legt hijals literatuurliefhebber uit dat het tien jaar geleden was dat hij voor de eerste keer een boek van Erwin Mortier in de Duitse taal kon lezen. Destijds stelde de schrijver in het Literaturhaus in Wenen zijn romandebuut Marcel in de Duitse vertaling voor. Een vertaling die Waltraud Hüsmert voor haar rekening nam. Moens vertelt verder dat hij als gepassioneerd lezer van Mortiers boeken blij is met de keuze van Godenslaap.

“Zijn fijngevoeligheid, zijn nuancering, de afstand maar ook de diepe verbondenheid, de rijkdom aan klanken, de drang naar schoonheid, het zeer persoonlijke maar ook maatschappelijke en historische in zijn werk. Met name in Godenslaap komt deze rijkdom volop tot zijn recht. De komende jaren herdenken we veelvuldig de Eerste Wereldoorlog. Ook Godenslaap is daarbij een belangrijk boek,” aldus Walter Moens.

Walter Moens, “Repräsentant der Flämischen Regierung”

Vervolgens betreedt vertaalster Waltraud Hüsmert in de hoedanigheid van jurylid het podium. In 2008 won zij de Else-Otten-Übersetzerpreis voor haar vertaling van de roman Het verdriet van België (Der Kummer von Belgien) van Hugo Claus. De vertaalster leest het juryrapport voor en spreekt de hoop uit, dat het niet te saai overkomt. Saai is het allerminst, het is bijzonder informatief. Ik weet nu bijvoorbeeld dat alle in 2010 en 2011 verschenen vertalingen van romans, verhalen, literair – wetenschappelijke boeken en essays voor de prijs in aanmerking kwamen. Er waren meer dan 110 titels, waarmee de aanwezigheid van Nederlandse en Belgische literatuur op de Duitse markt nog eens werd onderstreept. Het aantal vertalers en vertaalsters bedroeg 51.

Na een aantal schiftingen kwam de jury uit op 10 titels en 6 vertalers en vertaalsters. Zowel de taalkundige kwaliteit als de kwaliteit van het vertalen werd intensief en kritisch beoordeeld. Uiteindelijk was de jury het er unaniem over eens om Christiane Kuby met de Else-Otten-Übersetzerpreis te onderscheiden voor de vertaling van Godenslaap van Erwin Mortier. De winnares is geen onbekende in de literaire vertalerswereld. In ruim 20 jaar tijd vertaalde zij onder andere boeken van bekende schrijvers zoals Jeroen Brouwers, Carl Friedman, Kader Abdolah,  Leo Pleysier en P.F. Thomese, om er maar een paar te noemen

Dan is het woord aan de Duitse schrijfster/journalist/literatuurcriticus Elke Schmitter, van wie ook al boeken naar het Nederlands zijn vertaald. Als jurylid van het Duitse vertaalfonds heeft zij de moeilijke opgave om de vele vertalingen te beoordelen. Dat kan ze echter bijzonder goed. Schmitter was ook onder de indruk van de boeken van Mortier. Toen de organisatie daar weet van kreeg, lag het voor de hand haar uit te nodigen om het laudatio uit te spreken. Dat doet ze dan ook op een prachtige, literaire wijze.

Elke Schmitter spreekt het laudatio uit.

Na de mooie woorden van Elke Schmitter is het de Belgische schrijver Erwin Mortier zelf die de circa 60 aanwezigen toespreekt, in het Engels. ‘Ik hoop niet dat ik klink als een Engelsman die probeert een Duitse toerist te imiteren, die probeert Engels te spreken’, begint hij zijn betoog. Vervolgens spreekt hij vol lof over het vak van literair vertalen en over ‘zijn’ vertaalsters. Vóór hij zich geheel aan het schrijven wijdde, vertaalde hij ook en dus kent hij het klappen van de zweep.

Hij vertelt verder dat hij zijn vertaalster Christiane Kuby deze avond voor de eerste keer in levende lijve ontmoet. Natuurlijk hebben zij wel al erg veel e-mails met elkaar uitgewisseld, zodat de vertaalster precies wist wat hij in zijn roman bedoelde. Na het optreden van Erwin Mortier wordt het publiek door Christiane Kuby getrakteerd op een passage uit Götterschlaf. Tot slot mag de in Amsterdam wonende vertaalster onder een hartelijk applaus haar welverdiende prijs in ontvangst nemen, waarvoor de jury € 5.000 beschikbaar had gesteld.

Godenslaap op bol.com

Götterschlaf op medimops.de