Blog Allard van Gent

Vandaag bezocht ik de gisteren geopende tentoonstelling ‘Multiple-X’ van de Belgische fotograaf, schrijver en vertaler Eddie Bonesire (Gent, 1956).

De opening in kunstgalerie Levels trok gisteren tientallen belangstellenden. Dat is opmerkelijk veel, omdat Weißensee geen Berlin-Mitte is, om het maar zo uit te drukken. Toch vind je hier relatief viel kunstgaleries. Levels ligt bovendien op steenworp afstand van de kunstacademie Berlin-Weißensee.

Vandaag is het wat rustiger. Dat komt goed uit, want daardoor kan ik de fotograaf nog enkele vragen stellen. In de expositieruimte hangen 13 uiteenlopende fotowerken. Het zijn abstracte landschappen met gekleurde vlakken die op elkaar liggen. Ik zie spiegelingen en dieptes en ervaar een soort rust die ook de maker blijkt te ervaren. Daarover later meer. Eerst wil ik graag weten hoe de werken zijn gemaakt en hoe de maker op het idee is gekomen.

Het idee blijkt te zijn ontstaan tijdens de 14 editie van de Documenta in Athena. Dat was in 2017. Eddie Bonesire: “We zaten in een zaal waar kunstenaars aan het musiceren waren op zelfgemaakte muziekinstrumenten. In die mooie ruimte waar we ons vrij konden bewegen hingen kleine werkjes van een kunstenares waar ik nog nooit van gehoord had. Dat was Elisabeth Wild. Haar meisjesnaam was Polak. Ze was in Oostenrijk geboren in de jaren 30 en in 1938 om de bekende politieke redenen met haar ouders naar Argentinië geëmigreerd. Ze toonde interesse voor textielmotieven. Ze was gehuwd met een Zwitserse textielhandelaar die Wild heette. Later is ze terug naar Centraal Amerika geëmigreerd, naar Guatemala, samen met haar dochter Vivian Suter, die ook kunstenares is. Ze heeft tot het einde van haar leven in 2020 kleine collages gemaakt. Ze nam gewoon stukjes papier uit lifestyle magazines en maakte daar ruimtes mee, collages.”

De Belgische kunstenaar vond de werken van Elisabeth Wild weliswaar zeer spannend, maar het was niet zijn bedoeling die als fotograaf te imiteren. “Het zette mij tot nadenken aan”, legt hij uit, “wat zou je in de fotografie kunnen doen met stukken papier en daar een dynamische vorm aan geven.”

Bij hem thuis lag een grote stapel magazines die de deur uit moesten. Ze waren vooral gevuld met reclame voor bier, voor meubelen, voor architectuur, kleding, vakantie, noem maar op. “Die heb ik allemaal in stukjes gesneden en natuurlijk heb ik bepaalde vormen gezocht. Ik heb ze samengevoegd naar vorm en kleur en er een compositie van gemaakt”, aldus Eddie Bonesire.

Hij fotografeerde die compositie, bracht wijzigingen aan en fotografeerde nog een keer en nog een keer. Uiteindelijk zijn in elke foto 2 tot 5 opnames verwerkt. Eddie Bonesire: “Dat gebeurde dus niet op de computer maar in het fototoestel zelf. Wel met een digitale camera, maar net als vroeger met film op hetzelfde negatief. Dan kon je 2 of 3 foto’s maken zonder de film door te spoelen.”

Doordat hij met verschillende belichtingen werkte, ontstond een zekere transparantie van de stukjes papier. Sommige stukjes bleven de hele tijd liggen, andere werden weggenomen of er weer bijgelegd op een andere plaats. “En soms beweeg ik zelf rond die stapel papiertjes. Zo ontstaan die beelden. Ze zijn natuurlijk abstract, je kan die reclamewereld er eigenlijk niet meer in herkennen. Voor mij is het een abstracte compositie. Iet wat ik tegelijkertijd meditatief vind. Als ik ernaar kijk, geeft het me ook heel veel energie terug, ook door het hele proces wat erachter zit.”

Tot slot vraag ik of deze werkwijze uniek is. Het antwoord luidt nee. In de geschiedenis van de fotografie werden fotogrammen gemaakt. Die kun je volgens hem altijd nog maken. “In de donkere kamer neem je een blad fotopapier en je legt er voorwerpen of papiertjes of wat dan ook op. Je doet het licht aan en uit en je kunt de voorwerpen tussendoor bewegen. Dus het is hetzelfde principe als bij fotogrammen. Dat is een techniek die al meer dan 100 jaar bestaat. Dus ik heb niks uitgevonden, het is in de traditie van abstracte en experimentele fotografie.”

De foto’s in deze tentoonstelling zijn absoluut de moeite waard. Zelf ervaarde ik bij bepaalde werken ook de meditatieve momenten waar de kunstenaar eerder over sprak. Je denkt transparent papier te zien, maar dat is het niet. Ik zag ook dieptes en verbindingen die beelden en stemmingen in opriepen en me tegelijkertijd een gevoel van rust bezorgden.

Deze foto’s zijn voor de eerste keer in Berlijn te zien. Vorig jaar hingen er een vijftal in Brussel tijdens een collectieve tentoonstelling met Belgische en Berlijnse kunstenaars. Wie ook van deze foto’s wil genieten kan alleen nog morgen en volgende week vrijdag, zaterdag en zondag terecht in de galerie Levels in Berlin-Weißensee. Een aanrader!

Eddie Bonesire
‘Multiple-X’
Een tentoonstelling van curatrice Marie-Therese Huppertz (Berlin Brussels Art Projects)

2 t/m 11 juni
Vrijdag- Zaterdag – Zondag
14:00 – 18:30 uur

Levels Gallery Berlin
Pistoriusstr. 100
13086 Berlin-Weissensee
www.levelsberlin.com