De Duitse schilder, beeldhouwer en fotograaf Gerhard Richter heeft de Nationalgalerie in Berlijn 100 kunstwerken ter beschikking gesteld. Vanaf 23 maart kunnen bezoekers de werken bewonderen.
Richter was van 1971 tot 1993 professor aan de Kunstacademie Düsseldorf. Zijn werken behoren op de kunstmarkt tot de duurste van een nog levende kunstenaar.
Centraal in deze expositie staat de uit abstracte beelden bestaande cyclus “Birkenau” uit het jaar 2014. Deze cyclus is het resultaat van een lange en bewogen uiteenzetting van Gerhard Richter met de Holocaust en zijn weergave.
Basis van de werken vormen vier fotoafdrukken van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau die de kunstenaar op de vier doeken heeft aangebracht om ze vervolgens geleidelijk te beschilderen.
Gerhard Richter, 6 maart 2015, 2015 beschildere fotografie. Nationalgalerie, Staatliche Museen zu Berlin, Leihgabe der Gerhard Richter Kunststiftung
Met iedere verflaag verdween het geschilderde fotografische ontwerp iets meer tot het uiteindelijk niet meer zichtbaar was. Tot het werkt behoort ook een grote, vierdelige spiegel die tegenover de vier Birkenau beelden is opgesteld en zo voor nog een extra laag van de reflectie zorgt.
Naast de Birkenau cyclus zullen op de expositie rond de 90 andere werken van de kunstenaar uit meerdere ontstaansfasen te zien zijn waaronder “Besetztes Haus” (1989), “6 Stehende Scheiben” en “4.900 Farben” (2007). Een groot deel bevat ook werken van de indrukwekkende groep van beschilderde foto’s.
Gerhard Richter. 100 Werke für Berlin
Waar: Neue Nationalgalerie, Potsdamer Straße 50, 10785 Berlin
Wanneer: 23.03.2023 – 2026
Openingstijden:
Ma gesloten Di 10:00 – 18:00 uur Wo 10:00 – 18:00 uur Do 10:00 – 20:00 uur Vr 10:00 – 18:00 uur Za 10:00 – 18:00 uur Zo 10:00 – 18:00 uur
Hugo van der Goes (ca. 1440-1482/83) was de belangrijkste Nederlandse kunstenaar in de tweede helft van de 15e eeuw. Zijn werken imponeren door hun monumentaliteit en intensieve kleuren als ook het verbazingwekkende realisme en hun emotionele uitdrukkingskracht.
In maart 2023, 5040 jaar na de door van de kunstenaar, viert de Berlijnse Gemäldegalerie een première: voor de eerste keer worden bijna alle behouden gebleven schilderijen en tekeningen van de kunstenaar in een tentoonstelling gepresenteerd.
De kunstenaar wordt in de Duitse media als Nederlandse kunstenaar gezien, terwijl hij in Nederland vaak als Vlaams kunstschilder wordt bestempeld. Hij zou in Gent geboren zijn. Die stad maakte destijds deel uit van de Bourgondische Nederlanden, vandaar de verschillende benamingen.
Hoewel Hugo van der Goes in één adem met baanbrekende meesters zoals Jan van Eyck en Rogier van der Weyden genoemd zou moeten worden, werd er nooit een tentoonstelling met alleen zijn werken gehouden. Dat zou te maken kunnen hebben met de zeldzaamheid van zijn werken en het vaak grote formaat ervan. Twee van zijn monumentale werken, het „Monforte-altaarstuk“ (ca. 1470/75) en de „Geboorte van Christus“ (ca.1480) bevinden zich in de Berlijnse Gemäldegalerie. Een goede reden om een bijzondere tentoonstelling op poten te zetten.
De beide schilderijen uit de Gemäldegalerie werden in de afgelopen twaalf jaar grondig gerestaureerd en tonen een ongekende helderheid. Ook van der Goes’ late meesterwerk “De dood van Maria” uit het Groeningemuseum in Brugge, dat Vlaanderen nog niet eerder heeft verlaten, werd onlangs uitvoerig gerestaureerd en zal een hoogtepunt van de tentoonstelling in Berlijn vormen.
De biografie van Hugo van der Goes is vandaag de dag net zo fascinerend als zijn werken. Hij was in 1467 in Gent als zelfstandige meester-schilder werkzaam en brak die circa 10 jaar later om nog onbekende redenen af. In 1478 trad hij als conversbroeder – wat destijds niet hetzelfde was als lekenbroeder, zoals hij vaak wordt aangeduid – in bij de augustijnen van het Rood Klooster in het Zoniënwoud bij Brussel, waar zijn halfbroer Nicolaas reeds broeder was. De meeste van de werken die daar zijn ontstaan zijn bewaard gebleven.
Na een paar jaar in het klooster werd Hugo opeens door een raadselachtige geestelijke ziekte getroffen waarvan een medebroeder berichtte: De schilder gelooft vervloekt te zijn en probeerde zichzelf te doden”. In het einde van de 19e eeuw werd Van der Goed daarom als prototype van het “waanzinnige genie” gezien waarmee zelfs Vincent van Gogh zich identificeerde.
Aan de hand van circa 60 eersteklas tentoonstellingsstukken, waaronder in bruikleen afgestane stukken uit 38 internationale verzamelingen, zal de Berlijnse tentoonstelling de kunst van Hugo van de Goes in een niet eerder vertoonde manier tot leven brengen. Centraal staan 12 van de 14 aan Van der Goes toegeschreven schilderijen en de beiden als persoonlijk beschouwde tekeningen.
Daarnaast worden vroeger bekende, in het origineel echter verloren gegane composities van de meester in hedendaagse herhalingen en nagetekende tekeningen gepresenteerd.
Tenslotte wijdt de tentoonstelling van de directe navolging van de meester met een keuze uit uitstekend, duidelijk door Hugo van Goes’ stijl gevormde werken zoals de spectaculaire “Hippolytus-Triptychon” van het Museum Of Fina Arts in Boston en de beroemde “De geboorte van Christus” van de schilder Jeans Hey uit het Musée Rolin in Autun.
In de Gemäldegalerie worden de werken van een van de belangrijkste Europese kunstenaars uit het begin van de vroegmoderne tijd voor de eerste keer vrijwel voltallig bij elkaar gebracht. Van de Goes wist de emoties van zijn figuren met het grootste invoelingsvermogen weer te geven, zowel hemelse zaligheid alsook aardse pijn. Deze tegenstrijdige toestanden lagen ook in zijn eigen leven dicht bij elkaar. Zo lijkt de schilder van de late middeleeuwen vandaag nog verrassend modern.
De curator van “Hugo van der Goes. Tussen pijn en gelukzaligheid” („Hugo van der Goes. Zwischen Schmerz und Seligkeit“) is Stephan Kemperdick, custos voor oud-Nederlandse en oud-Duitse schilderkunst van de Gemäldegalerie en Erik Eising, wetenschappelijk medewerker bij de Gemäldegalerie.
De tentoonstelling wordt ondersteund door de regeringscommissaris van de Duitse regering voor cultuur en media. Bij de tentoonstelling verschijnt een catalogus bij uitgeverij Hirmer Verlag, München met 304 pagina’s en 250 afbeeldingen. Prijs: 55 euro in de boekwinkel, 39 euro in de museumshop.
Hugo van der Goes. Zwischen Schmerz und Seligkeit
Waar: Gemäldegalerie, Matthäikirchplatz, 10785 Berlin U-Bahn: Potsdamer Platz S-Bahn: Potsdamer Platz
Wanneer: 31.03.2023 – 16.07.2023
Openingstijden: Ma gesloten Di 10:00 – 18:00 uur Wo 10:00 – 18:00 uur Do 10:00 – 20:00 uur Vr 10:00 – 18:00 uur Za 10:00 – 18:00 uur Zo 10:00 – 18:00 uur
Van 16 – 23 februari vindt de 73 editie van het Berlijnse filmfestival Berlinale plaats. Traditiegetrouw wordt voor het festival al de winnaar van de Gouden Erebeer (Duits: Goldener Ehrenbär) bekendgemaakt. Op 22 november 2022 verscheen het persbericht waarin stond dat de prijs voor het levenswerk dit jaar naar Steven Spielberg gaat. De Gouden Erebeer gaat naar een acteur of cineast die naar het oordeel van de jury een bijzonder oeuvre heeft opgebouwd.
Op 21 februari zal Steven Spielberg de prijs in de Berlinale Palast in ontvangst nemen. Gelijktijdig zal zijn nieuwste film The Fabelmans worden vertoond.
De Amerikaanse regisseur, producer, scenarioschrijver en meervoudige Oscar-winnaar Spielberg geldt als een van de meest gerenommeerde filmmakers ter wereld. Zijn oeuvre met meer dan 100 films en series in de filmgeschiedenis van de laatste 60 jaar is uniek.
Hij werd maar liefst 19 keer voor een Oscar genomineerd, drie keer mocht hij de bekende Academy Award in ontvangst nemen. Daarnaast won hij talrijke Golden Globes en Emmys. In Duitsland ontving hij in 1998 het Große Verdienstkreuz mit Stern der Bundesrepublik (Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland met de graad “Grootkruis van Verdienste met Ster”) voor de door hem opgerichte Shoah Foundation en zijn film Schindler’s List. In 2002 benoemde Queen Elizabeth II hem tot Knight Commander of the British Empire (KBE). De Amerikaanse president Barack Obama overhandigde hem in 2015 de Presidential Medal of Freedom.
“In de loop van zijn ongelooflijke carrière heeft Steven Spielberg niet alleen generaties kijkers over de hele wereld geïnspireerd, maar ook ‘cinema’ als droomfabriek een nieuwe betekenis gegeven. Of het nu gaat om de eeuwig magische wereld van jongeren of om onze werkelijkheid die voor altijd door de geschiedenis werd gevormd: zijn films brengen ons naar een ander niveau waar het witte scherm het geschikte terrein biedt om onze emoties te ontvouwen. Als de Berlinale 2023 voor een nieuw begin staat, dan kunnen we geen betere aftrap vinden dan die van Spielbergs prachtige werk”, aldus de Nederlandse Mariette Rissenbeek en de Italiaan Carlo Chatrian. Zij zijn sinds 2020 de nieuwe festivaldirecteuren van de Berlinale.
Vorig jaar ging de Gouden Erebeer naar de Franse actrice Isabelle Huppert. In 2021 werd de prijs vanwege de coronapandemie niet uitgereikt. Dit zijn de andere winnaars tot nu toe:
1982: James Stewart 1988: Alec Guinness 1989: Dustin Hoffman 1990: Oliver Stone 1993: Billy Wilder und Gregory Peck 1994: Sophia Loren 1995: Alain Delon 1996: Jack Lemmon und Elia Kazan 1997: Kim Novak 1998: Catherine Deneuve 1999: Shirley MacLaine 2000: Jeanne Moreau 2001: Kirk Douglas 2002: Claudia Cardinale und Robert Altman 2003: Anouk Aimée 2004: Fernando Solanas 2005: Im Kwon-taek und Fernando Fernán Gómez 2006: Ian McKellen und Andrzej Wajda 2007: Arthur Penn 2008: Francesco Rosi 2009: Maurice Jarre 2010: Wolfgang Kohlhaase und Hanna Schygulla 2011: Armin Mueller-Stahl 2012: Meryl Streep 2013: Claude Lanzmann 2014: Ken Loach 2015: Wim Wenders 2016: Michael Ballhaus 2017: Milena Canonero 2018: Willem Dafoe 2019: Charlotte Ramplin
Blog Allard van Gent 