Blog Allard van Gent

“A New Path to the Waterfall”. Dat is de titel van de laatste dichtbundel van de in 1988 gestorven Amerikaanse schrijver Raymond Carver. Naast eigen gedichten bevat het boek ook teksten van schrijvers die hij waardeerde zoals bijvoorbeeld Tomas Tranströmer  of Anton Tjechov. Onder de titel “ Ein neuer Pfad zum Wasserfall” verscheen onlangs de Duitse vertaling bij de Duitse uitgeverij “Fischer Verlag”.

Een man droomt dat hij vissen gaat en een beekforel voor het ontbijt vangt. Dan wordt hij wakker en voor de deur staat geen hengel, daar staan de schoenen, die hij kocht om eindelijk een nieuwe baan te zoeken. „Zoeken naar werk“ (Duits: “Suche nach Arbeit”) heet het gedicht van Raymond Carver. In een paar regels wordt alles behandeld wat het Carver-universum zo fascinerend maakt: eenvoudige verhalen over eenvoudige mensen, die over hun bescheiden verlangens en dromen vertellen. En over hun moeilijkheden, want meestal zijn ze heftig vertwijfeld door het afmattende, dagelijkse leven.

Raymond Carver (1938) is vooral beroemd geworden door zijn korte verhalen. Hij was 50 jaar oud toen een arts hem vertelde dat hij aan kanker leed en nog een paar maanden te leven had. Op dat moment besloot de schrijver om enkel nog gedichten te schrijven, omdat dit sneller ging en je bovendien zaken nauwkeuriger kon uitdrukken. Het gedicht “De keuken” (Duits: “Die Küche”) is een gedicht dat sterk doet denken aan een klassieke short-story van Carver: een jongen zit aan de rivier en vangt bijna de vis van zijn leven. Opgewonden rent hij naar huis om zijn vader hierover te vertellen – maar die is met andere dingen  bezig:

„Mijn vader was dronken / en zat in de keuken met een vrouw, die niet zijn vrouw was en ook / niet / mijn moeder.“

(Duits: “Mein Vater war betrunken / und saß in der Küche mit einer Frau, die nicht seine Frau war und auch / nicht / meine Mutter.” )

De Duitse recensent  Martin Becker van Deutschlandradio noemt de taal van de gedichten “eenvoudig elegant”. Er zijn geen intellectuele verhandelingen voor nodig om deze poëzie te begrijpen. Het is vaak wonderbaarlijk licht en deels voorzien van bittere humor: Tijdens een treinreis zit een man in de restauratiewagon. Plotseling wijst de conducteur naar een tennisbaan achter het raam. Daar speelde Franz Kafka zojuist, zegt hij. De mensen kijken naar buiten en de passagier merkt op:

„Kafka zelf was vegetariër en geheelonthouder, / maar dat zal wel niemand interesseren“

(Duits: “Kafka selbst war Vegetarier und Abstinenzler, / aber das braucht keinen zu kratzen.” )

Het bijzondere aan deze bundel is, dat Carver  zijn eigen gedichten thematisch heeft voorzien van passende teksten van door hem vereerde auteurs. Van Tomas Tranströmer of Anton Tjechov bijvoorbeeld. Zo ontstaat een aantrekkelijke dialoog. Daar komt nog de uitstekende vertaling van Helmut Frielinghaus bij. En dat leverde helaas nog een tragisch verhaal op: na de vertaling stierf hij. Het laatste gedicht uit de bundel is veelzeggend en draagt de eenvoudige titel „Laat fragment“ (Duits: “Spätes Fragment”):

„En – heb je gekregen, wat / je wilde hebben van dit leven, ondanks alles? / Ja, heb ik. / En wat wilde je? / Zeggen kunnen, dat ik geliefd werd, mij geliefd / voelen op deze aarde.“

(Duits: “Und – hast du bekommen, was / du haben wolltest von diesem Leben, trotz allem? / Ja, hab ich. / Und was wolltest du? / Sagen können, dass ich geliebt werde, mich geliebt / fühlen auf dieser Erde.” )

Raymond Carver op Wikipedia