Blog Allard van Gent

Vandaag verschijnt Love is yours is mine, het kersverse debuutalbum van de Venlose zangeres Kiki Manders. Op 16 september zijn de fysieke cd’s te koop en op 5 oktober vindt in de Berlijnse Zig Zag Jazz Club het release concert plaats. Begin deze week sprak ik op een zonnig terrasje in Kreuzberg met Kiki Manders over Venlo, New York, Berlijn en natuurlijk over Love is yours is mine”.

Jong talent
De in Venlo geboren en getogen Kiki Manders groeide op in een muzikaal gezin. In huis speelde moeder vaak piano. ‘We gingen dan met alle kinderen dansen’, vertelt ze lachend. Op twaalfjarige leeftijd belandt Kiki in de talentenklas jonge pianisten van Conservatorium Maastricht en krijgt les van pianodocente Irma Strijbos. Met de jaren ontdekt ze haar passie voor het zingen. Ze betaalt zelf haar eerste zangles. ‘Ik weet dat nog goed, dat was één gulden per minuut en dus 45 gulden voor 45 minuten. Mijn zanglerares Kelly ter Horst was helemaal te gek. Zij zong ook met Glenn Corneille en deed de backing vocals bij zangers zoals Rene Froger.’

Muzikale invloeden
Het aantal musici dat haar inspireert is net zo veelzijdig als de muziek op het eerste album. Hiertoe behoren jazzgrootheden zoals Carmen McRae en Tierney Sutton, maar ook Björk of de klassieke componisten Debussy en Béla Bartók. ‘Mijn eerste pianolesdocent heeft mijn hele harmonische, muzikale beeld gevormd en dat heeft zich steeds verder ontwikkeld. Zij kwam altijd aan met componisten zoals Prokofjew, Ravel en Bartók en dat heeft wel echt mijn klankbeeld bepaald, mijn muzikale vocabulaire’, aldus Kiki Manders.

Vrije Geluiden
Het ligt voor de hand dat ze op de zangafdeling van het Conservatorium Maastricht belandt. Dat gebeurt dan ook. Na drie jaar lonkt echter het Conservatorium van Amsterdam, gelegen in een stad met meer studenten en een breder netwerk. Ze verhuist en dat blijkt achteraf een goede beslissing. Al direct in het vierde jaar maakt ze na een auditie deel uit van het ensemble DASH! De oprichter Maarten Ornstein zocht juist op dat moment een zangers. Voor Kiki is het een bijzondere ervaring, want het eerste optreden is meteen in het VPRO televisieprogramma Vrije Geluiden.

DASH!
Met DASH! zingt Kiki niet alleen op bekende Nederlandse poppodia zoals het Bimhuis en de Melkweg, maar ze is  ook in China op tournee, treedt op in de beroemde jazzclub Unterfahrt in München en neemt deel aan het Sziget Festival in Boedapest. Ook buiten DASH! timmert ze inmiddels internationaal aan de weg met eigen optredens in Toronto en de Oekraïne. Bij het Brussels International Young Jazz Singers Competition eindigt ze als semifinaliste. Kiki Manders: ‘Daar heb ik veel van geleerd. Dat was een wedstrijd met David Linx in de jury, ook een te gekke zanger.’ Vorig jaar was ze finaliste bij het Voicingers Competion for singing musicians in Polen.

New York
Wanneer is het tijd voor een eigen album? Nogal wat muzikanten duiken te vroeg een studio in om zo snel mogelijk een cd uit te brengen. Bij Kiki gaat het er echter niet om zo snel mogelijk een cd uit te brengen. ‘Bij mij is het meer de vraag, wanneer ben ik er klaar voor, wanneer voel ik dat ik iets wil delen met de wereld of iets te zeggen heb. Dus ik wil eerst goed uitdiepen wat mijn muziek is.’ In 2011 doet ze nieuwe ervaringen op in New York. Een jaar lang woont ze in Brooklyn, pal tegenover Prospect Park. Veel geld heeft ze niet en dus gaat ze als serveerster in een restaurant aan de slag. Kiki (lachend): ‘Ja, the American Dream, de serveerster die ook muzikant is.’ Haar bezoek aan New York staat vooral in het teken van een studie bij de Amerikaanse experimentele zangeres Jen Shyu. Zij heeft een grote naam in de wereld van de jazz en nieuwe improvisatiemuziek. Daarnaast volgt de Venlose zangeres in de Big Apple een cursus poëzie om haar geschreven Engels te verbeteren.

Ze zou wel graag terug willen naar New York: ‘Niet om te leven, want dat is gewoon te duur en ik denk ook niet dat ik de vrijheid zou hebben om zo veel te musiceren zoals ik nu doe. Maar de stad is ongelooflijk inspirerend. De jazz is daar ook min of meer geboren. Als ik met mensen in het restaurant praatte, dan kende iedereen Sarah Vaughan of Ella Fitzgerald. De jazz is natuurlijk ook een stuk Amerikaanse cultuur.’

  ‘Bij Venloos hoef ik niet na te denken. Het is als ademen.’

In New York realiseert Kiki zich pas goed dat ze een wereldburger is. ‘Ik kwam erachter dat ik toch wel erg Nederlands ben en dat ik ook echt Limburgse ben, Venlose.’ Hoewel ze de Limburgse stad te klein vindt om in te wonen, blijft het Venloos voor haar de meeste pure vorm om zich mee uit te drukken. Lukt dat niet in het Nederlands of in het Engels, vraag ik haar. ‘Ik kan dat wel, maar het staat dan toch een stukje verder weg. Bij Venloos hoef ik niet na te denken. Het is als ademen.’

Filosofie
We praten ook over de beweegredenen muziek te maken. Deze filosofische benadering van muziek hoort bij de zangeres die haar werk ziet als een mix van poëzie, klank en filosofie. Het delen van liefde ziet zij als het allerbelangrijkste in haar leven. ‘Voor mij is zingen de puurste vorm van zijn. Ik denk dat je zingen, percussie en drums tot de eerste muziekinstrumenten van het mens-zijn kunt rekenen en dus ook tot de puurste vorm om jezelf uit te drukken. Ik ben me bewust van wat er met mij gebeurt als ik zing, maar gaandeweg is het me ook steeds duidelijker geworden wat het met andere mensen doet en wat ik ook graag wil dat de muziek met andere mensen doet.’

       ‘Voor mij is zingen de puurste vorm van zijn.’

Alle nummers op het debuutalbum schreef en componeerde Kiki Manders zelf. Niet voor niets heeft ze altijd een boekje op zak om teksten te noteren. De kans is groot dat haar buitenhuis opeens woorden te binnenschieten. ‘De natuur is voor mij een hele belangrijke inspiratiebron. Ik schrijf ook het liefste in de natuur. Dan ga ik bijvoorbeeld naar het bos of het park en schrijf. Soms met een gitaar. Dat deed ik in New York iedere dag. Dan nam ik mijn gitaar mee naar het park en ging zitten. Ik kan niet fantastisch gitaar spelen, maar je kunt op die manier gewoon dingen uitproberen.’

Love is your is mine
Het eerste nummer van het debuutalbum luidt Leefde is van dich is van mich en is deels in het Venloos gezongen. Je zou dit de titelsong kunnen noemen, want Love is your is mine is de vertaling van Leefde is van dich is van mich. ‘Ik wilde de titel van de cd niet in het dialect, omdat het minder universeel is. Dus heb ik de titel naar het Engels vertaald’, legt Kiki uit. De cd bevat tien uiteenlopende songs waarin de Venlose zangeres laat horen wat ze allemaal in huis heeft. Veel. Haar stem kan van alles: hoge tonen, lage tonen, geïmproviseerde tonen, luid, snel, langzaam of fluisterend, ze krijgt het allemaal voor elkaar. Kiki Manders: ‘Daar hou ik van, net als in het leven zelf. Je hebt een gesprek ook niet altijd op dezelfde manier. Ik vind het belangrijk dat in mijn muziek alle facetten van het leven aan bod komen, om gebruik te kunnen maken van alle kleuren en geluiden die we maken. Die complete vrijheid te hebben, dat vind ik heel belangrijk.’

Aan het uitvoerig beschrijven van de prachtige nummers waag ik me niet, want soms is een stuk muziek onbeschrijfbaar mooi en dus elk geschreven woord erover overbodig. Wel kan ik erover kwijt dat het debuutalbum absoluut de moeite waard is voor mensen die puur van muziek willen genieten en zich door een breed klankenpalet willen laten meevoeren. Het lied De Storm is één van de twee stukken die compleet in het Venloos is gezongen. Het gaat over iemand die in het leven van de zangeres een storm veroorzaakte. Kiki Manders: ‘De laatste zin luidt dan ook “Ben jij soms de wind die waait?” Die persoon, die storm, het lijkt allemaal mooi en vredig, maar op hetzelfde moment klopt er iets niet. Daar gaat het eigenlijk om.’

Avec le Temps is het enige nummer dat Kiki Manders niet zelf schreef. Het beroemde Franstalige lied van Léo Ferré heeft ze echter wel zelf gearrangeerd. Een hommage is het niet. ‘Nee, het is geen hommage, maar ik vind het gewoon een ontzettend mooi stuk waarvan de tekst me ook erg aanspreekt. Natuurlijk is het heel dramatisch als hij zegt dat met de tijd ook de liefde verdwijnt. De tijd verandert natuurlijk alles.’

Het laatste lied Alles begint met ut hert is het tweede nummer dat compleet in het Venloos is gezongen en sluit aan op de eerdere Cycle Song, die eveneens op tien akkoorden en vijf maten is gebaseerd. De Venlose stem klinkt dit keer anders dan in het eerste Venlose nummer. ‘Ik wilde het dialect nog een keer op een andere manier laten opduiken. Nu dus fluisterend’, vertelt Kiki.

Toekomst
Het idee voor een tweede album met dit project is al voorhanden, maar Kiki is ook met andere projecten bezig. ‘Ik zou bijvoorbeeld ooit nog eens heel graag een album met alleen maar muziek van James Bond films op willen nemen, maar dan natuurlijk wel op mijn manier gearrangeerd. Dat idee heb ik al jaren. Ook wil ik heel graag een klassiek liedproject beginnen.’

Tot slot vraag ik of we in de toekomst nummers in het Duits kunnen verwachten? Kiki Manders: ‘Ja, er zijn een paar stukken uit de liedkunst die mij sowieso heel erg aanspreken zoals die van Hanns Eisler en Bertolt Brecht. Daar zou ik graag iets mee willen doen. Ook oude Marlene Dittrich stukken zoals Ich bin von Kopf bis Fuß auf Liebe eingestellt vind ik heel mooi en ik kan me voorstellen dat ik daar uiteindelijk ook iets mee doe. Maar echt eigen teksten in het Duits schrijven, dat denk ik niet.’

Teksten
De teksten van het debuutalbum staan binnenkort op de website www.kikimanders.com. Voor de liefhebbers maakt Kiki Manders unieke, kleine boekjes met handgeschreven teksten. Meer informatie over deze bijzondere geste staat eveneens binnenkort op haar website.

Album kopen en beluisteren: