Blog Allard van Gent

Vandaag is in Duitsland het woord postfaktisch tot woord van het jaar 2016 gekozen. In 1971 werd voor de eerste keer in Duitsland het Woord van het jaar gekozen. Sinds 1977 worden er jaarlijks uitdrukkingen en woorden gekozen die een jaar lang het politieke, wetenschappelijke en maatschappelijke leven op een bijzondere manier hebben beïnvloed.

Jury
De jury bestaat uit het bestuur van Die Gesellschaft für deutsche Sprache (GfdS) en wetenschappelijke medewerkers. Er wordt gekozen uit een verzameling van duizenden documenten uit verschillende media en inzendingen van buitenstaanders. Bij de keuze voor het Woord van het jaar geldt niet hoe vaak een woord of uitdrukking wordt gebruikt maar gaat het veel meer om de significantie en populariteit van het woord of de uitdrukking. Vorig jaar was Flüchtlinge Woord van het jaar, in 2014 Lichtgrenze.

De top-10 voor 2016 is als volgt:
1. postfaktisch
2. Brexit
3. Silvesternacht
4. Schmähkritik
5. Trump-Effekt
6. Social Bots
7. schlechtes Blut
8. Gruselclown
9. Burkiniverbot
10. Oh, wie schön ist Panama

Postfaktisch
Het woord postfaktisch is een vrije leenvertaling van het Amerikaans-Engelse post truth dat duidelijk wil maken dat het in politieke en maatschappelijke discussies vandaag de dag toenemend om emoties gaat in plaats van feiten. Steeds grotere bevolkingslagen zijn in hun afschuw tegen “die daarboven” bereid feiten te negeren en zelfs bewust leugens te accepteren. Niet de aanspraak op de waarheid maar het uitspreken van de “gevoelde waarheid” leidt in het postfaktische tijdperk tot succes.

De volgende toelichting uit de mond van bondskanselier Merkel werd vaak geciteerd: “Es heißt ja neuerdings, wir lebten in postfaktischen Zeiten. Das soll wohl heißen, die Menschen interessieren sich nicht mehr für Fakten, sondern folgen allein den Gefühlen.” In die context is het woord zelfs al in de wereld der grappen aangekomen. Matthias Heine schreef namelijk in dagblad die Welt (17.11.2016) dat een kennis van hem onlangs zei dat een vriend zich postfaktisch kleedt: hij negeert de waarheden van zijn lichaam.

Postfaktisch staat (nog) niet in het woordenboek. In het Duits betekent het woord faktisch ‘in feite’, ‘werkelijk’ of ‘metterdaad’. Het woord post- stamt uit het Latijn en betekent ‘achter’ of ‘na’.

Lees op deze pagina meer over de betekenis van het woord “postfaktisch” (Duitstalig).