Blog Allard van Gent

Na een bezoek aan de voormalige woningen van Marlene Dietrich, Hildegard Knef en David Bowie was vandaag niemand minder dan Albert Einstein aan de beurt. Ik heb ontdekt dat ik min of meer tussen de voormalige woningen van David Bowie en Albert Einstein woon, allebei op circa 1 kilometer afstand.

Onderweg nam ik nog twee foto’s van de Bayerischer Platz, een foto van een bijzondere dierenkliniek die exclusief voor katten is en van een fraaie muurtekening op de hoek Rosenheimer Straße/Landshuter Straße. Deze werd in 1979 ontworpen door Christine Nestler en uitgevoerd door Rafael Serrano en Erich Weger-Wladimir. Laatstgenoemde zit links onderaan in de tekening die de Bayerischer Platz rond 1910 weergeeft.

Albert Einstein
Albert Einstein woonde van 1918-1933 in het in 1944 door de oorlog verwoeste huis aan de Haberlandstraße 6 in Berlin-Schöneberg en niet van 1917-1932 zoals op het gedenkteken in de straat staat vermeld. Dit monument voor de fysicus en Nobelprijswinnaar is een initiatief van de huidige bewoners.

Einstein werd in 1879 in Ulm geboren en leefde sinds 1896 in Zürich. In 1914 werd hij lid van de Pruisische Academie van Wetenschappen in Berlijn. Al in 1920 werd hij vanwege zijn Joodse afkomst in Duitsland vijandig bejegend. In zijn ruime woning aan de Haberlandstraße (zeven kamers en een zijvertrek) in de stijl van de gegoede burgerij, compleet met portier en lift, liepen vele bekende mensen in en uit: Max Planck, Carl von Ossietzky, Max Liebermann of Heinrich Mann.

Charlie Chaplin, die Einstein hier in 1931 bezocht, vond de woning echter “klein en bescheiden”. Hij was in Amerika andere dimensies gewend: “Je zou dezelfde woning ook in de Bronx kunnen vinden, een woonkamer die tegelijkertijd als eetkamer diende. Op de vloer lagen oude, versleten tapijten. Het meest waardevolle meubelstuk was de zwarte vleugel waarop hij die historische eerste notities over de vierde dimensie had gemaakt.”

Hier in de Haberlandstraße ontving Einstein in 1921 ook het bericht dat hij de Nobelprijs voor zijn werk aan het foto-elektrisch effect had gewonnen. In 1933 vertrok hij naar Amerika en keerde vanwege de machtsovername door de nationaalsocialisten niet meer terug naar Duitsland. IN 1955 stierf hij in Princeton (New Jersey, USA).

Meer informatie over de totstandkoming van het monument staat op de website www.einsteinproject.de

Tekst op het monument in de Haberlandstraße:

DUITS
Albert Einstein Albert Einstein wurde am 14. März 1879 in Ulm geboren. Er war der Begründer der Relativitäts- theorie und erhielt 1921 den Nobelpreis für Physik. Einstein folgte 1914 der Berufung an die Preußische Akademie der Wissenschaften und zog von Zürich nach Berlin. Von 1917 bis 1932 wohnte Albert Einstein in der Haberlandstraße 5 (heute Nummer 8). 1919 heiratete er in zweiter Ehe seine Cousine Elsa. Das Paar bezog mit Elsas Töchtern Ilse und Margot eine Wohnung im 4. Stockwerk des Hauses. In seinem Wohnzimmer empfing Einstein herausragende Persönlichkeiten seiner Zeit. Unter seinen Gästen waren Charlie Chaplin, Franz Kafka, Max Liebermann, Heinrich Mann, Lise Meitner, Carl von Ossietzky, Max Planck und Rabindranath Tagore. Auch musizierte er begeistert mit Freunden und Kollegen. Das Geigenspiel war für ihn „Seelennahrung” und ein Ausgleich zur wissenschaftlichen Arbeit. Dafür zog er sich meist in das „Turmzimmer” im Dachgeschoss des Hauses zurück. Als Jude und Pazifist war Einstein ständig wachsenden Anfein- dungen ausgesetzt. Im Dezember 1932 reiste er in die USA. Kurz darauf, am 30. Januar 1933, übernahmen die Nationalsozialisten die Macht. Einstein kehrte nicht mehr nach Deutschland zurück. Im Zweiten Weltkrieg wurde Einsteins Wohn- haus in der Haberlandstraße 5 durch Bomben- angriffe völlig zerstört. Albert Einstein starb als weltweit geachteter Wissenschaftler am 18. April 1955 in Princeton, New Jersey (USA).

ENGELS
Albert Einstein was born in Ulm on 14 March 1879. As the founder of the theory of relativity, he was awarded the Nobel Prize for Physics in 1921. In 1914, Einstein received a call to the Prussian Academy of Science and moved from Zurich to Berlin. From 1917 to 1932, Albert Einstein lived at Haberlandstrasse 5 (now number 8). In 1919, he married his cousin Elsa, making her his second wife. The couple moved with Elsa’s daughters, Margot and Ilse, to an apartment on the 4th floor. Einstein entertained some of the most out- standing personalities of the time in his living room. Guests included Charlie Chaplin, Franz Kafka, Max Lieber- mann, Heinrich Mann, Lise Meitner, Carl von Ossietzky, Max Planck and Rabindranath Tagore. He also delighted in playing music with friends and colleagues. For Einstein, playing the violin was ”nourishment for the soul”, providing a counterbalance to his scientific work. To this end, he would generally with- draw to his ”Turmzimmer” in the attic. As a Jew and pacifist Einstein had been the target of growing hostility quite some time. In December 1932, he travelled to the USA. Shortly afterwards, on 30 January 1933, the National Socialists took power. Einstein never returned to Germany. During the Second World War Einstein’s residential house at Haberlandstrasse 5 was completely destroyed in an air raid. Albert Einstein, who enjoyed high international esteem as a scientist, died in Princeton New Jersey (USA) on 18 April 1955.