Blog Allard van Gent

Vandaag bezocht ik een boeiende tentoonstelling in de Kunsthalle in Emden. De titel: HIER BIN ICH”. Centraal staan zelfportretten van kunstenaressen.

Eenmaal binnen trekt kunstenares Marina Abramović meteen alle aandacht, omdat je haar hoort zeggen Art must be beautiful, Artist must be beautiful. Ondertussen kamt ze haar haar. Na het bezoek zoek vond ik op een YouTube een stukje uit deze video die groot op de muur in de Kunsthalle werd gepresenteerd:

Het eerste kunstwerk in een lijst is van Cindy Sherman (1954), een kunstenares die in New York City woont en werkt. Vervolgens zie ik een zelfbeeld van Kate Diehn-Bitt (1900 Berlin – 1978 Rostock) in zwarte lingerie. Op de achtergrond herhaalt de zwoele stem van Marina Abramović Art must be beautiful, Artist must be beautiful.

Het is een aparte opening van de tentoonstelling. Ik besef me dat ik hier als man deze vrouwen observeer en dat de bezoekster een paar meter verderop het geheel vanuit een vrouwelijk perspectief waarneemt. Dat besef heb ik voor het eerst bij een tentoonstelling, maar ik denk dat dit mede de bedoeling van deze expositie is.

Zelfportretten hebben een lange geschiedenis die teruggaat tot de renaissance. Op enkele uitzonderingen na werd het vrouwelijke zelfportret pas vanaf de 20e eeuw, toen het voor vrouwen mogelijk werd om aan kunstacademies te studeren, een wijdverbreider verschijnsel. Deze zelfportretten geven informatie over hoe kunstenaressen zichzelf zien of gezien willen worden, en zijn tegelijkertijd getuigenissen van de rol van de vrouw in hun tijd.

De zelfportretten van de kunstenaressen gaan over momenten van reflectie, assertiviteit en wensdenken. Met thema’s als moederschap, identiteit en maskerades, maar ook door het imiteren en persifleren van het mannelijke zelfbeeld, werpen zij licht op complexe sociale en politieke vraagstukken. Tegelijkertijd zijn de werken diep persoonlijk en toegankelijk.

In het selfie-tijdperk reduceert geprofessionaliseerde zelfportrettering vrouwen vaak opnieuw tot objecten van beschouwing, aangepast aan uiterlijke conventies.

De zelfportretten van de kunstenaressen in “HIER BIN ICH!” tonen daarentegen het grote potentieel van dit artistieke genre in al zijn diversiteit, kracht en diepte.

De rondgang door de tentoonstelling wordt afgerond met een selectie werken van vrouwelijke posities uit de belangrijke collectie van de Kunsthalle Emden.

Naast de eerder genoemde video van Marina Abramov biedt de tentoonstelling nog een video. Die is afkomstig van van Annegret Soltau. De titel luidt “Zwanger”. Klik op de afbeelding hieronder om het filmpje op de website van het Zentrum für Kunst und Medien Karlsruhe te bekijken:

HIER BIN ICH
6 mei t/m 3 september
Kunsthalle Emden