David Lynch, 20 januari 1946 – 15 januari 2025
De Amerikaanse regisseur, scenarioschrijver, schilder en fotograaf David Lynch vierde afgelopen maand zijn 70ste verjaardag. Dat was voor de Berlijnse uitgeverij Alexander Verlag reden om de Duitse uitgave van het autobiografische boekje Catching The Big Fish (2006) op de markt te brengen.
In korte, scherp geformuleerde hoofdstukjes beschrijft de cultregisseur van o.a. Blue Velvet en Twin Peaks welke invloeden de transcendente meditatie op zijn artistieke creativiteit had en vertelt anekdotes over filmopnames.
‘In een verhaal zijn woede, depressie en verdriet grootse dingen, maar voor de filmmaker of kunstenaar is het gif. Net als een bankschroef hebben ze de creativiteit in hun greep. Als je door deze bankschroef wordt gegrepen, dan kom je nauwelijks nog uit je bed, laat staan dat je de stroom van creativiteit of ideeën voelt. Iets willen scheppen vereist helderheid. Je moet in staat zijn om ideeën te vangen. Als je mediteert, neemt de stroom ideeën toe. Actie en reactie worden sneller. Je krijgt een idee, gaat eerst de ene kant op, dan de andere kant. Het is als een geïmproviseerde dans. Daarom transcendeer, beleef jezelf – het pure bewustzijn – en observeer wat er gebeurt’, aldus David Lynch.
Fellini
De Duitse media besteedden vorige maand veel aandacht aan de 70ste verjaardag van David Lynch en ook aan het autobiografische boekje. De Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ) citeert een passage waarin Lynch schrijft over zijn ontmoeting met Federico Fellini in Rome. Lynch draaide destijds een reclamefilm in de Italiaanse hoofdstad. Fellini lag na een hartaanval in het ziekenhuis. ‘Hij zat in een kleine rolstoel en nam mijn hand. We zaten daar en praatten een half uur met elkaar. Ik geloof niet dat ik hem veel gevraagd heb. Ik heb gewoon lang geluisterd. Hij sprak over vroeger, hoe het destijds was…Dat was op vrijdagavond en zondag viel hij in coma en kwam er niet meer uit.’ De FAZ-redacteur vindt het opmerkelijk dat Lynch geen woord wijdt aan wat Fellini hem precies vertelde. Voor Lynch was dit beeld voldoende: twee mannen zitten in een ruimte, de één praat, de ander luistert. De één sterft, de ander leeft verder.
‘Als je kleine vissen wilt vangen, kun je in ondiep water blijven. Wil je de grote vis vangen, dan moet je in de diepte gaan’
Mediteren
Radio Bremen (RB) bracht het boekje vorige maand als boekentip onder de aandacht en citeert in die bijdrage de eerste zinnen uit het boek: ‘Ideeën zijn als vissen. Als je kleine vissen wilt vangen, kun je in ondiep water blijven. Wil je de grote vis vangen, dan moet je in de diepte gaan.’
Vervolgens schrijft RB dat bij de films van Lynch niet altijd duidelijk is wat hij nu precies wil uitdrukken. Zijn beelden zijn ‘bedwelmend artificieel’, niet van deze wereld, zou je denken. Maar dat is volgens Lynch ook helemaal in orde. Hij jaagt met zijn films op grote vissen door ideeën te verzamelen en die vervolgens samen te voegen.
‘Het idee is alles. Als je het idee trouw blijft, dan deelt het je alles mee.’ Dat klinkt volgens het bericht esoterisch, maar die gedachte ligt ook voor de hand als je leest dat hij zijn boek opdraagt aan Maharishi Mahesh Yogi, de grondlegger van de Transcendente Meditatie-techniek. Lynch schrijft dat hij zelf overal mediteert: op het vliegveld, tijdens het werk, minstens twee, drie keer per dag. Het zou volgens hem zijn geest verfrissen, ja, bevrijden.
In het boek staat dat hij nooit drugs heeft gebruikt, dat zou hem hebben afgeleid van de manier waarop zijn ideeën tot scenes worden, die wederom samen de complete film maken. Maar dat is volgens hem allemaal niet zo belangrijk. ‘Ik ben slechts een type uit Missoula, Montanana, die zijn ding doet en die zijn weg gaat, net als alle anderen ook.’
„Catching The Big Fish. Meditation – Kreativität – Film“
Taal: Duits (uit het Engels vertaald door Jochen Stremmel)
Uitgeverij: Alexander Verlag
168 pagina’s
ISBN 978-3-89581-380-1
14,90 € / eBook 11,99 €
Website uitgeverij
Aanvulling: In 2019 verscheen bij uitgeverij Ten Have de vertaling “Hoe vang je de grote vis?“
Vind-ik-leuk Aan het laden...
Blog Allard van Gent 