Blog Allard van Gent

BERLIJN – Gisteravond organiseerde de vereniging Berlijnse Avonden in het Habbematheater in Prenzlauer Berg een avond met cartoonist en winnaar van de Inktspotprijs 2014 Bas van der Schot (1970) en de criminoloog en emeritus hoogleraar Koos van Weringh (1934). Laatstgenoemde geniet vooral bekendheid vanwege zijn verzamelde politieke prenten. Bas van der Schot kennen de meeste mensen door zijn tekeningen in de Volkskrant.

Voorafgaand aan het podiumgesprek onder leiding van gastheer Antoine Verbij zagen de bezoekers eerst de in 2014 verschenen documentaire Het prentenkabinet van Koos van Weringh van Jasper Huizinga en Lotte Veltman, een interessante bijdrage over de podiumgast uit Keulen en zijn unieke en vooral omvangrijke verzameling prenten.

Natuurlijk spraken de gasten gisteravond ook over Charlie Hebdo. De in Berlijn woonachtige Bas van der Schot liet weten dat hij na de terroristische aanslag op de redactie van het satirische weekblad door veel media om een mening werd gevraagd. Zelf kon hij in eerste instantie nog helemaal niet vatten wat er was gebeurd, zo’n impact had de gebeurtenis op hem. “Ik was ook blij dat ik toen geen tekening voor de Volkskrant hoefde te maken.”

Direct na de aanslag verschenen wereldwijd cartoons over de verschrikkelijke gebeurtenis in Parijs. De meeste tekeningen getuigden van weinig creativiteit, want in vrijwel alle tekeningen dook de strijd tussen de pen en het zwaard op. Van der Schot tekende uiteindelijk wel over de aanslag en toonde in zijn werk de emotionele kant van zo’n onmenselijke daad, hoe triest zoiets is en wat een verdriet dit uiteindelijk teweegbrengt.

De impact van een satirische tekening is vandaag de dag veel groter dan bijvoorbeeld 100 jaar geleden, in de tijd dat de Nederlands politiek tekenaar Albert Hahn zijn kijk op de wereld en vooral Nederland op papier tekende. Koos van Weringh schreef onder de titel Tekenen om te ontmaskeren een interessante biografie over de legendarische Albert Hahn, die vooral bekendheid verwierf met zijn prent over de spoorwegstaking in 1903.  De eerste druk van de biografie verscheen in 1969 bij de Arbeiderspers, gevolg door een tweede druk in 1975 en een derde druk in 1983.

Zowel Bas van der Schot als Koos van Weringh waren het erover eens dat internet een nieuwe, belangrijke rol speelt in de wereld van de politiek tekenaars. Immers, een politieke tekening gaat vandaag de dag al snel viraal en roept binnen de kortste keren wereldwijd reacties op. Daardoor is de politieke tekening ongewild een welkom middel voor met haat vervulde mensen, die nu op barbaarse wijze hun agressie en woede op de tekenaar kunnen afreageren. Dat is mijn natuurlijke mijn persoonlijke mening, die ik gisteravond voor mezelf hield, omdat je over dit onderwerp, dat altijd actueel zal blijven,  avonden lang kunt praten.

Tot slot is het interessant om te weten wat Koos van Weringh uiteindelijk wil doen met de meer dan 150.000 (politieke) prenten, die samen een uniek beeld schetsen van zestig jaar wereldgeschiedenis. Een plek in het persmuseum ligt voor de hand, want dit instituut werkte ook mee aan de documentaire over Koos van Weringh. Toch ziet de gepassioneerde verzamelaar liever dat zijn verzameling in Groningen wordt ondergebracht, bijvoorbeeld in een aparte ruimte als onderdeel van de universiteit. “En dat moet dan geen Koos van Weringh museum heten of iets dergelijks” liet hij al meteen weten, “maar het Albert Hahn museum”.

De keuze voor Groningen ligt voor de hand.  Koos van Weringh studeerde aan de Rijksuniversiteit Groningen en Albert Hahn was verbonden aan Minerva, de kunstacademie in Groningen. Dat was tevens de plek waar hij leerde tekenen.

De dvd Het Prentenkabinet van Koos van Weringh is te koop in het Nederlandse persmuseum.