Gisteravond bezocht ik Bar Tausend om het releaseconcert van Plusminus, het nieuwe album van de band Automat bij te wonen. Om binnen te komen moet je allereerst weten dat deze club zich direct onder de hoge S-Bahn brug bij Friedrichstrasse bevindt, achter een onopvallende stalen deur met bel. De portier laat je binnen en kijkt of je op de gastenlijst staat. Dat stond ik gelukkig. Ook de namen van de twee dames met wie ik onderweg was stonden genoteerd. Als het niet al te vol is, kun je hier natuurlijk ook gewoon spontaan naar binnen lopen.
“Toen ik in 1913 de wanhopige poging ondernam de kunst te bevrijden van het gewicht der objecten, stelde ik een schilderij tentoon, dat niet meer was dan een zwart vierkant op een witte ondergrond…Het was geen leeg vierkant, dat ik tentoonstelde maar veel meer het gevoel van abstractie.” Kasimir Malewitsch
Wie de muziek van de objecten wil bevrijden, landt vanzelf bij dub – de analoge moeder van alle minimalistische popvarianten. De studio als zwarte kubus, die alles opslokt wat overbodig is of banaal. Ritme en sound zijn daarbij belangrijker dan melodieën. En repetitie blijkt de vorm van de verandering – alleen al omdat de focus op de kleine maar belangrijke details ligt.
Onder deze vooronderstellingen heeft het Berlijnse trio Automat (Jochen Arbeit, Achim Färber en Zeitblom) een buitengewoon album opgenomen. Nog ondoordringbaarder en consequenter dan het vorig jaar verschenen debuut doet PLUSMINUS denken aan de geheimzinnige monolieten van Stanley Kubricks 2001. Hier is niets voorhanden, waaraan je je kunt vasthouden en toch zo veel, dat het de luisteraar in een soort trance verplaatst.
Terwijl prominente gastzangers zoals Lydia Lunch, Blixa Bargeld of Genesis P-Orridge nog hun stempel op het vorige album drukten, spreekt nu de studio zelf. Het is de jaren ’50 analoge techniek van de Candy Bomber studio’s in Berlijn-Tempelhof. Automat nam in januari in drie dagen tijd alle tracks van het nieuwe album op. Zonder veel te oefenen werd de eerste take genomen – limitatie als kracht. Bijna alle titels van het album dragen de naam van de klankmachines en effectenapparaten die bij het produceren in het middelpunt stonden: de EMT 140 is een lange plaatgalm van twee meter lang, de H910 een harmonizer die al de sound van David Bowie’s Low bepaalde.
Automat-zanger Georg Zeitblom zocht al 10 jaar naar dit apparaat. Zijn uithoudingsvermogen wierp echter vruchten af. De krachtige baslijnen, de delirerende ritmes en hypnotische sounds van PLUSMINUS maken indelingen en genres onbelangrijk. Natuurlijk hebben we hier niet te maken met de klassieke dub-reggae. Ook de Detroit-techno van musici als Terrence Dixon is een ander verhaal. En toch slingert tussen deze polen een soort muziek, waar ook jazz en andere genres gebruik van maken, zonder hun zelfstandigheid te verliezen. De ontwikkeling herken je ook aan de vorige producties, een split-single met Schneider TM en een ep met Max Loderbauer.
Bovenstaande tekst is afkomstig van het Berlijnse label Bureau b, dat tot slot schrijft, dat Automat er met PLUSMINUS in is geslaagd, een meesterwerk af te leveren.
Release concert ‘PLUSMINUS’ Berlijn 18 juni, 22:00 uur Bar Tausend
Schiffbauerdamm 11
10117 Berlin
Blog Allard van Gent 