Blog Allard van Gent

Het kunst- en cultuurfestival NACHTUNDNEBEL in Berlijn-Neukölln is een jaarlijkse avond waarop 70 locaties in het noorden van deze wijk kunstenaars hun werken presenteren. In galerieën, kelders, ateliers en particuliere ruimtes is van alles te zien en te beleven. Gisteravond vond de 13e editie plaats.

Echter, tussen 18:00 en 24:00 uur 70 plekken bezoeken, dat vind ik iets te veel van het goede. Daarom loop ik richting Neukölln met als doel een bezoekje af te leggen aan de enige twee Nederlandse deelneemsters. Allereerst ga ik op weg naar ‘Kunstraum Art-Uhr’, waarin volgens het programmaboekje tekeningen van de Nederlandse kunstenares Li Koelan hangen. Onderweg zie ik een galerie met kledingstukken en een staande lamp op de stoep. Buiten staat een groepje mensen met een glas wijn in hun hand en ik hoor iemand luid fluisteren dat het in New York toch heel anders is. De stoeprand is deels gevuld met brandende waxinelichtjes en ik zie nog een bord waarop staat dat deze locatie deel uitmaakt van het festival. Dat was ook zonder die aankondiging niet te overzien.

Ik loop verder en al na 100 meter zie ik wederom waxinelichtjes, dit keer in de vensterbank van ‘Kunstraum Art-Uhr’. Mijn eerste doel heb ik bereikt. Binnen hangen inderdaad de tekeningen van de Li Koelan, die in de jaren ’80 aan de hogeschool voor beeldende kunst in Brede studeerde. Na een verblijf van negen jaar in Antwerpen trok ze in 1999 naar Berlijn. Sindsdien is deze stad min of meer haar thuis. In 2008 huurde ze de ruimte in de Weichselstraße. Op haar website (zie onderaan) is veel te zien en te lezen over o.a. haar grote projecten ‘Haar’ en ‘De aarde in ondeelbaar’.

Tijdens de festivalavond is het bij tijd en wijle behoorlijk vol in de galerie. De bezoekers bekijken niet alleen aandachtig de tekeningen, ook staan ze stil bij het prachtige gedicht ´Gestundete Zeit. Vorbei´. De tekst van het gedicht is via deze link na te lezen.

Onder de bezoekers bevinden zich ook ook kunstenaars uit de nabije omgeving. Eén ervan is Rainer Wieczorek. ‘Die moet je fotograferen’, roept iemand en automatisch volg ik dit bevel op. Volgens de aanwezige insiders is hij een bekende persoon in de lokale kunstscene. Misschien dat ik een keer in het Nederlands over hem en zijn werk schrijf. Dat vertel ik hem. Op de foto zitten ook Ursula Kamischke en Sigrid Hartlmaier, goede vriendinnen van Li Koelan. Ik raak met de dames aan de praat over, hoe kan het ook anders, kunst. Ursula Kamischke is kunstenares en werkt veel met woorden, zang, fotografie, beelden, etc., etc. Kortom, een talent op vele gebieden. Sigrid Hartlmaier beschouwt zichzelf vooral als kunsttherapeute.

We spreken bijvoorbeeld over de kunstscene in Prenzlauer Berg en de kunstscene in Neukölln. Dat zijn twee verschillende werelden. Natuurlijk kun je niet alle kunstenaars in die wijken over één kam scheren, daar ben ik me van bewust. En toch worden ze wel vaak over één kam geschoren. In Neukölln bevinden zich de alternatieve kunstenaars, waarbij de kunst zelf een grote rol speelt, terwijl in Prenzlauer Berg vooral de commercie een grote rol speelt. Dat is het beeld wat ik uit gesprekken van bezoekers opmaak.

‘Dergelijke galerieën zoals in Prenzlauer Berg dreigen nu ook richting Neukölln te komen, maar dat laten we niet toe’, hoor ik een Neuköllnse kunstenaar zeggen. ‘Kunst vind ik interessant, de hele commercie die er omheen hangt, daar wil ik niets mee te maken hebben,’ laat een andere bezoeker mij weten. In veel galerieën in Prenzlauer Berg krijg je inderdaad een exclusieve wijn of champagne geserveerd, terwijl in Neukölln de thermoskan met lauwe thee nog op tafel staat. Dat is natuurlijk een overdreven, gechargeerd beeld, maar het maakt wel duidelijk hoe er zo nu en dan binnen de Berlijnse kunstwereld over elkaar wordt gedacht.

Na een onderhoudend bezoek in de Weichselstraße loop ik langs de vele bars en restaurantjes over de Sonnenallee en de Karl-Marx-Straße richting galerie Centrum, in de Reuterstraße. Achterin de galerie tref ik de Nederlandse kunstenares Annabel Hesselink aan. Ze vertelt me dat haar expositie precies één avond duurt, namelijk deze festivalavond. De galeriehoudster had haar hiervoor gevraagd. Annabel Hesselink, die fotografeert en video’s maakt, verbleef dit jaar enkele maanden in Berlijn. Ze deed in juli o.a. mee aan het filmfestival ‘Landscape Berlin‘. Momenteel woont ze even in Rotterdam maar binnenkort vertrekt ze naar Portugal. ‘Een vaste verblijfplaats heb ik momenteel niet’, vertelde de kunstenares, die vaak onderweg is.

In haar actuele werk staat de maan centraal, zoals bij Leap in the Dark. Dit is een installatie met een collectie video-experimenten, video-interviews, foto’s en documenten. Het laat haar zoektocht naar een wonderbaarlijk beeld van de maan zien. Meer over Leap in the Dark staat hier. Eerder wijdde ze zich aan een project over Kongo met als resultaat o.a. het boek ‘Kongopapieren. Verbeelding van de koloniale geschiedenis van België.’

Website Li Koelan: http://likoelan.com

Website Annabel Hesselink: www.annabelhesselink.nl

Website Sigrid Hartlmaier: www.hartlmaier.info

Website Ursula Kamischke: blaueswunder-neukoelln.de

Website Rainer Wieczorek: http://rainerwieczorek.de

Website festival NACHTUNDNEBEL: www.nachtundnebel.info