Blog Allard van Gent

Begin dit jaar sprak ik nog met Jonas Kakoschke over een zijn unieke website pfandgeben.de, waarbij je thuis je statiegeldflessen kunt laten ophalen door een ‘flessenophaler’ in je eigen wijk. Mijn bezoekje was in het kader van een studieproject van een studente van de Nederlandse schol voor journalistiek ik Utrecht. Lees hier hoe ik samen met haar in Berlijn op zoek ging naar flessenverzamelaars.

Aangezien de problemen rondom de opvang van vluchtelingen met de dag nijpender worden,  schrijf ik graag iets over zijn vorig jaar op poten gezette project om vluchtelingen via een website aan een kamer in een woongroep te helpen.

In het Berlijnse dagblad Tagesspiegel van 15 december 2014 beschrijft de redacteur dat de vluchteling Bakary Konan (niet de echte naam) naast Jonas op de bank in de keuken zit en dat Jonan blij is eindelijk een vaste woning te hebben. Bij slecht weer sliep hij vaak in U-Bahn stations. Nu woont hij in een rustige zijstraat in de Berlijnse wijk Wedding, in de buurt van de Leopoldstrasse en in een kamer waarin voorheen Mareike Geiling woonde.

Geiling richtte samen met Jonas de website www.fluechtlinge-willkommen.de op. Ze woont nu in Caïro en heeft haar kamer een jaar lang onderverhuurd aan Konan uit Mali. In de periode dat Mareike vanwege haar werk een jaar naar Egypte zou moeten vertrekken en ze een nieuwe bewoner zochten, stuitten ze op een oproep van een Berlijnse vluchtelingenorganisatie, die vroeg om leegstaande woonruimte voor vluchtelingen beschikbaar te stellen. Joans en Mareike hielden zich al langer met de actuele situatie van asielopvang in Duitsland bezig en dus was de beslissing snel genomen.

De vraag omtrent de huurkosten was nog niet beantwoord en dus schreven Mareike en Jonas snel een email aan tientallen vrienden en bekenden met de vraag of ze aan de huurkosten voor een vluchteling wilden bijdragen. “Van de resonans waren we net zo verrast als ontroerd”, vertelt Jonas in het artikel. Sommigen zegden drie of vijf euro per maand toe, anderen meer. Binnen twee weken hadden ze de huurkosten voor een heel jaar bij elkaar. “Toen dachten we, als dat bij ons zo eenvoudig gaat, dan moeten we het concept misschien ook bij andere mensen voorstellen.”

Het resultaat was de website www.fluechtlinge-willkommen.de. Op die plek kunnen woongroepen uit heel Duitsland zich aanmelden om een vrije kamer aan te bieden. In steden waarin mensen een vluchteling willen opnemen, werkt het team van Flüchtlinge Willkommen dan samen met de lokale hulp- en adviesorgansiaties, die voor vluchtelingen zorgen zoals de Duitse hulporganisatie AWO of de Berlijnse vluchtelingenraad. Afhankelijk van het feit of de nieuwe medebewoner wel of geen recht heeft op woongeld, ondersteunt het platform de woongroepen bij het zoeken naar financieringsmogelijkheden voor de huur.

In de nieuwe woongroep van Jonas levert het samenwonen met de nieuwe bewoners geen problemen op. Konan is veel onderweg, vooral om zich overal aan te melden en om zo snel mogelijk een werkvergunning te bemachtigen. Ook Jonas werkt veel, hij is grafisch designer. Voor dit project voor de vluchtelingen werkt hij, net als de anderen in het team, op vrijwillige basis. Wat het team met elkaar verbindt is volgens Joans de overtuiging dat ‘in Duitsland een veel te geringe welkomstcultuur heerst’. Dat had hij bij reizen buiten Europa anders meegemaakt. Daar kreeg hij vaak het best mogelijke eten voorgeschoteld en werd hem zelfs het eigen bed aangeboden. “Zo’n rijk land als Duitsland”, zegt Jonas in de krant, ” heeft de opgave om mensen die vluchten met open armen te ontvangen.” De resonans op de website is een steun in de rug en laat zien dat veel mensen er niet zo over denken als hij.  Al 190 mensen hebben zich aangemeld om een kamer ter beschikking te stellen.

Net als in andere woongroepen past natuurlijk niet iedere medebewoners in iedere woongroep. Daarom vindt er een eerste selectie plaats op basis van leeftijd, gesproken talen of beroepsachtergrond. Samen met een medewerker van een vluchtelingenorganisatie of iemand van Flüchtlinge Willkommen ontmoeten vervolgens de potentiële nieuwe bewoners en de woongroepen elkaar. “Er wordt gewoon gekeken of men bij elkaar past”, zegt Jonas. “In het beste geval kunnen ze goed met elkaar overweg en kan de vluchteling snel de woning betrekken.”

Op ongeveer die manier was dat ook bij Joans en Konan het geval. Een bevriende lerares Duits stelde de twee aan elkaar voor. Ze vonden elkaar meteen sympathiek. Jonas waardeert vooral hele niet spectaculaire dingen van zijn nieuwe huisgenoot. Bijvoorbeeld dat hij goed met de woongroepkat overweg kan. En Konan vindt dat Jonas zo open is en de woning zo schoon. Het artikel sluit af met de mededeling dat ze volgende week beide vrienden uitnodigen om samen te komen. Het wordt tijd, dat ze elkaar leren kennen.

Ondertussen hebben zich al meer dan 500 personen aangemeld en zijn 20 vluchtelingen in particuliere woonomgevingen ondergebracht. De vluchtelingen komen uit Afghanistan, Burkina Faso, Kenia, Mali, Nigeria, Irak, Iran, Pakistan., Rusland, Senegal, Somalië en Syrie. Door de aandacht in de media krijgt de organisatie ook aanvragen uit andere Europese landen zoals Griekenland, Portugal en Schotland, maar ook in Australië en Amerika is belangstelling voor het project. Dit jaar wordt het project in ieder geval al in Oostenrijk omgezet.

Bekijk de Duitse ARD-uitzeding ‘Flüchtlinge willkommen – Privatinitiative mit großem Erfolg‘ (02:45)