Blog Allard van Gent

Op vrijdag 19 juni gaat om 17:00 uur in de Akademie der Künste voor de 16e keer op rij het Poesiefestival Berlin van start. Dit festival opent met de voorstelling Aufs Maul geschaut – Mit Luther in die Welt der Wörter en de klankinstallatie Freude.

De uit Bremen afkomstige schrijver en slam-poet Bas Böttcher opent de voorstelling met zijn performance Martin Luther – Whistleblower 1.0 – Slam Poem (première). De in Berlijn en Istanbul levende schrijfster Oya Erdoğan opent de klankpresentatie met een gedicht.

Nog even iets over Luther. “Je moet het volk naar de mond kijken en zo de bijbel vertalen”, zou Luther gezegd hebben. De Lutherbijbel is vandaag de dag actueler dan ooit, omdat in oktober 2016 – precies op tijd voor het het jubileum van de Reformatie 2017 – een nieuwe Lutherbijbel verschijnt.  Wie meer wil weten over Luther en Duitse taal kan hier (NL) terecht, meer informatie over de totstandkoming van de nieuwe Lutherbijbel staat hier (D).

Nacht van de poëzie
Om 19:00 uur is het tijd voor Weltklang – Nacht der Poesie. Hier wordt in een concert van stemmen en talen niet alleen de rijkdom van de hedendaagse poëzie gepresenteerd, maar ook de grote verscheidenheid van uitgangspunten, thema’s en vormen. Dichters uit alle delen van de wereld geven performances, lezen voor en zingen in hun moedertaal, zonder dat iemand de teksten vertaalt. Exclusief voor deze avond verschijnt een Duitstalige bloemlezing met de Duitse versies van de teksten om mee te lezen. Te zien en te horen zijn Zang Di (1964, Peking, China), LaTasha N. Nevada Diggs (1970, New York, USA), Jochen Distelmeyer (1967, Bielefeld, Duitsland), Elena Fanailova (1962, Woronesh, Rusland), Reiner Kunze (1933, Oelsnitz/Ertsgebergte, Duitsland), L-ness (1979, Nakuru, Kenia), Márió Z. Nemes (1982, Ajka, Hongarije), Christian Prigent (1945, Saint-Brieuc , Frankrijk) en Lisa Robertsons (1961, Toronto, Canada).

ZATERDAG

Op deze tweede dag dragen Berlijnse dichters op zeven plekken in de stad hun gedichten voor en maken daarmee de poëzie toegankelijk voor passanten en bezoekers. Hieronder de plekken én de bijbehorende dichters:

1)
14:00 – 16:00 Charlottenburg-Wilmersdorf
Museum Charlottenburg-Wilmersdorf
Met Nadja Küchenmeister, Björn Kuhligk, Eugene Ostashevsky, Monika Rinck, Ulf Stolterfoht en  Judith Zander. Presentatie: Simone Kornappel

2)
14:00–16:00 Pankow
Hof des Kultur- und Bildungszentrums Sebastian Haffner, Prenzlauer Allee 227/228. (Bij slecht weer in de expositiehal)
Met Shane Anderson, Christian Filips, Catherine Hales, Bert Papenfuß, Friederike Scheffler en Donna Stonecipher. Presentatie en muziek: Aurélie Maurin

3)
15:00–17:00 Friedrichshain-Kreuzberg
Café van de Pablo-Neruda-Bibliothek, Frankfurter Allee 14a
Met Tomica Bajsić, Orsolya Kalász, Stephan Reich, Katharina Schultens, Jan Skudlarek en Tzveta Sofronieva. Presentatie: Matthias Kniep

4)
15:00–17:00 Treptow-Köpenick
Wagendorf Lohmühle, Lohmühlenstraße, Ecke Kiefholzstraße. (Bij slecht weer ook hier)
Met Max Czollek, Eberhard Häfner, Anna Hetzer, Tobias Roth, Lea Schneider en Mikael Vogel  Muziek: Frank Gratkowski en Matthias Schubert. Presentatie: Johannes CS Frank

5)
16:00–18:00 Neukölln
Voor het atelier bij ‘Galerie im Körnerpark‘. (Bij slecht weer in de galerie in het Körnerpark)
Met Timo Berger, Luis Chaves, Birgit Kreipe, Norbert Lange, Karla Reimert en Kristin Schulz
Presentatie: Tobias Herold

6)
16:00–18:00 Spandau
Voor het ‘Gotischen Haus’, Breite Straße 32. (Bij slecht weer in het ‘Gotischen Haus’)
Met Andreas Altmann, Maroula Blades, Sonja vom Brocke, Ronen Altman Kaydar, Jinn Pogy en Rainer Stolz. Presentatie: Patrick Hutsch

7)
18:00–20:00 Mitte
Galerie Manière Noire, Waldenserstr. 7a. (Bij slecht weer ook hier)
Met Dmitrij Dragiljew, Thomáš Glanc, Hendrik Jackson en Ilya Rivkin. Presentatie: Hendrik Jackson

Kwame Dawes
Om 17:00 uur gaat de schrijver en uitgever Kwame Dawes (Ghana/Jamaica) in gesprek met Susanne Stemmler (cultuurmanager, Berlijn) en Dr. Volker Riehl (adviseur/hulporganisatie Misereor). Kwame Dawes schrijft gedichten vol muzikaliteit en ritme. Als uitgever houdt hij zich bezig met de positie vasn e poezie uit Afrika op de internationale boekenrekken. Hij was ook meermaals te gast op Poetry International in Rotterdam. Lees hier meer over hem op de website van Poetry International.

Christian Prigent
Om 18:30 uur gaat de Franse schrijver Christian Prigent in gesprek met schrijver en vertaler Christian Filips (Duitsland) en literatuurwetenschapster en vertaalster Aurélie Maurin (Duitsland/Frankrijk). Bij dit gesprek is een tolk aanwezig.

Expresbrief aan Europa
Om 20:00 uur komen de groten uit de literatuur- en muziekwereld bij elkaar om samen te performen, te lezen en een première voor te stellen. De avond gaat van start met de door de schrijvers gezamenlijk samengestelde “Expresbrief aan Europa”. Deze brief stelt vragen, formuleert wensen en kritiek, spreekt over de paradoxen van de continenten en over opgelegde vooroordelen, die tot negatieve tradities leidden, en over pijn. De avond wordt muzikaal begeleid door trompettist El Congo Allen, die al met grootheden als Lauryn Hill, Patrice en Aloe Blacc optrad. Hij begeleidt de Zuid-Afrikaanse dichteres Natalia Molebatsi, die haar gedichten met jazzklanken combineert en waarbij het gaat over de rechten van vrouwen maar ook over alledaagse situaties zoals liefde, angst en trouw. Ook van de partij zijn Kwame Dawes Ghana/Jamaica/USA), Chenjerai Hove (Zimbabwe), Warsan Shire (Somalië/GB). De combinatie van de drie hiphop fenomenen L-ness (Kenia), Diamondog (Angola/Duitsland) en Amewu (Duitsland) belooft een hete afsluiting van deze avond, die wordt gepresenteerd door de Duitse dichteres Uljana Wolf.

ZONDAG

De toekomsten van de dichtkunst
Om 13:00 uur begint het colloquium Die Zukünfte der Dichtung. In de dialoog tussen praktijk en theorie wordt onderzocht in welke richtingen de poëzie zich in de toekomst kan ontwikkelen. Zowel al in de praktijk bestaande vormen alsook nieuwe concepten worden besproken: poëzie voor digitale media, meertalige poëzie en collectieve schrijfprojecten. De deelnemers: LaTasha N. Nevada Diggs (dichteres, USA), Ricardo Domeneck (dichter, Brazilië / Duitsland), Steven J. Fowler (dichter, UK), Kenneth Goldsmith (schrijver, USA), Léonce W. Lupette (dichter, Argentinië / Duitsland), Tristan Marquardt (dichter, Duitsland), Cia Rinne (dichteres, Zweden / Duitsland), Peer Trilcke (literatuurwetenschapper, Duitsland). Presentatie: Thomas Böhm (Literatuurbemiddelaar, Duitsland). Evenement met tolk.

Lisa Robertson
Om 17:00 uur een poëziegesprek waarbij de Canadese dichteres in gesprek gaat met de Duitse dichteres en uitgeefster Daniela Seel. Evenement met tolk.

Poëzie en religie: Thora – Bijbel – Koran
Joden, christenen en moslims geloven in een god. Op veel plekken, waar deze drie religies elkaar tegenkomen, ontstaan conflicten, vroeger en nu. Een gesprek met prof. Angelika Neuwirth (linguïste, Berlijn), Dr. Dietmar Molthagen (historicus, Berlijn), Leopold von Verschuer (regisseur / toneelspeler, Berlijn), Dr. Tuba Isik. Presentatie: Dr. Mattias Kroß (filosoof, Berlijn).

Thora – Bijbel – Koran: theatrale installatie
Alle drie de heilige teksten kennen de contrasten licht en schaduw, vuur en water of ‘de uitstorting van de Heilige Geest’. Professionele zangers zullen de echo’s ten gehore brengen die de heilige boeken van het jodendom, het christendom en de islam als poëtische werken met elk een eigen traditie van declamatie uitbeelden. Het Berlijnse Vokalquintett Berlin zal punctueel vanuit een positie midden in het publiek als muzikale tegenstelling en echo fungeren. Met Aviv Weinberg (koorleidster, Berlijn), Murat Üzel (priester, Berlijn), Mohamed Al-Hakim (Qari, Berlin), Oya Erdoğan (schrijfster, Berlijn), Leopold von Verschuer (regisseur / toneelspeler), Vokalquintett Berlin.

MAANDAG

Tegen de stroming – nieuwe poëzie uit Polen
Om 17:30 start Gegen die Strömung – Neue Lyrik aus Polen. Drie Poolse dichters, drie generaties, drie plekken, drie zeer verschillende stemmen komen hier bij elkaar. In een lezing en gesprek geven ze een blik in het rijke en veelvoudige hedendaagse poëzielandschap en nodigen de gasten uit op een reis door het buurland. Met Katarzyna Fetlińska (dichteres, Polen), Marta Podgórnik (dichteres, Polen) en Dariusz Sośnicki (dichter, Polen). Presentatie: Karolina Golimowska (literatuurwetenschapster en vertaalster, Berlijn)

Poetry goes public: nieuwe formules – oude gebruiken
Om 19:00 uur gaat Poetry goes public: Neue Formate – Alte Gebräuche van start. Voor de aanwezige hedendaagse dichters zijn de technische mogelijkheden van deze tijd vanzelfsprekend. Ze experimenteren met klanken en visuele elementen. Hun op tekst gebaseerde kunst plaatsen ze op internet, open voor interactiviteit met andere gebruikers. De klassieke vorm van het boek raakt steeds verder op de achtergrond, terwijl het spreken tot publiek een renaissance beleeft. Orale tradities in nieuwe vorm – weerspiegelt dat de toekomst van de poëzie? Met Crispin Best (dichter, UK), Matilde Campilho (dichteres, Portugal), Annika Henderson (musicus, UK), Karl Holmqvist (visuele kunstenaar, Zweden), Hanne Lippard (visuele kunstenares, Noorwegen). Presentatie: Ricardo Domeneck (dichter, Brazilië / Duitsland).

Goldsmith Late Night – een avond met Kenneth Goldsmith
Kenneth Goldsmith is een van de sterren van de conceptuele literatuur. Met verve en humor verlegt hij grenzen van wat wij gewoonlijk onder poëzie verstaan.  Dat leverde Goldsmith niet alleen 40.000 volgers op Twitter op – hij was ook de eerste poet laureate van het Museum of Modern Art in New York en las voor in het Witte Huis bij de Amerikaanse president en mevrouw Obama. Dit evenement is Engelstalig.

DINSDAG

En het verroert zich  – nieuwe poezige uit Nederland en Vlaanderen
Om 17:30 gaat onder de titel Und es bewegt sich – Neue Lyrik aus den Niederlanden und Flandern een interessant poëziegesprek van start. Waar verlopen de grenzen van een gedicht naar de andere vormen van schrijven en naar de performance acts? Maud Vanhauwaert (1984) behoort tot de groep jonge taalkunstenaars voor wie poëzie ook performance is. De Nederlandse dichter K. Michel (1958) – gevreesd voor zijn diepzinnige eenvoud – wordt gelezen als poëzie van de gestes tot poëzie van de dingen. Maud Vanhauwaert (dichteres, België) en K. Michel (dichter, Nederland) in gesprek met Astrid Kaminski (journaliste, Berlijn).

VERSschmuggel
Om 19:00 uur gaat het evenement VERSschmuggel (VERSsmokkel) van start. Hierbij ontmoeten dichteressen en dichters uit Nederland en Vlaanderen hun Duitstalige collega’s en vertalen elkaars werk onderling. De vertaalworkshop VERSschuggel werkt met een bijzondere methode: de vertaling van poëzie met poëzie. De dichteressen en dichters werken in paren samen en zetten de gedichten van de ander op basis van interlineaire (letterlijke) vertalingen om in de eigen poëtische taal, ondersteund door literaire vertaalsters en vertalers. Zo ontstaat een directe uitwisseling die het ‘smokkelen’ van stilistische samenhangen, culturele connotaties en poëtische tradities in de eigen taal mogelijk maakt. De resultaten worden op deze avond in een tweetalige lezing voorgesteld en verschijnen als bloemlezing bij uitgeverij Das Wunderhorn bij de Frankfurter Buchmesse 2016, waar Nederland en Vlaanderen als gastland vertegenwoordigd zijn.
Met Mustafa Stitou (Nederland) en Jan Wagner (Duitsland), K. Michel (Nederland) en Michael Speier (Duitsland), Anneke Brassinga (Nederland) en Oswald Egger (Italië), Els Moors (België) en Daniela Seel (Duitsland), Paul Bogaert (België) en Farhad Showghi (Duitsland), Maud Vanhauwaert (België) en Nora Gomringer (Duitsland). Presentatie: Aurélie Maurin (literatuurwetenschapster, vertaalster)

3door3
Tot slot gaat om 21:00 uur de lezing 3durch3 spezial van start. Hierbij gaat het om een special van de spraakkunstreeks 3durch3 uit Kassel en Stuttgart. Christians Steinbacher, meester van het metrum uit Linz, leest uit zijn nieuwe bundel Tief sind wir gestapelt. De uit het Tsjechische Liberec afkomstige Pavel Novotny draagt spreekgedichten voor in het Tsjechisch en Duits en stelt zijn radiofoon-werkplaats voor. De Duitse schrijfster Ginka Steinwachs, die in Berlijn en op Mallorca woont, trakteert het publiek op korte verhalen.

WOENSDAG

Nooit meer vind ik een land als dit
Om 17:30 gaat de Russische dichteres Elena Fanailova in gesprek met Eugene Ostashevsky (dichteres, Berlijn). Elena Fanailova is de vertegenwoordigster van een nieuwe vorm van Littérature engagée, echter zonder ideologische tendens. Haar gedichten vertellen over de crises en oorlogen in haar land: van Afghanistan, de Tsjetsjeense Republiek en het conflict in de Oekraïne.

Chinese poëzie tussen Oost en West
Vanaf 19:00 uur een lezing en gesprek over de meer dan 3.000 jaar oude Chinese geschiedenis van de poëzie en de radicale veranderingen van de Europese Modernen: Yang Lian, Zang Di, Ming Di und Wang Pu tonen aan welk potentieel in deze confrontatie zit. Met Zang Di (schrijver, China), Yang Lian (schrijver, China / Duitsland / GB), Ming Di (schrijfster, China / USA), Wang Pu (schrijver, China / USA). Presentatie: Daniel Bayerstorfer (vertaler, München).

Antropoceen
Om 21:00 begint de avond met Axel Goodbody, specialist voor ecologische literatuur. Volgens het Antropoceen is de aarde vandaag de dag in een nieuw tijdperk ingetreden. Wat betekent dit op het handelen van de mens en hoe reageert de poëzie? Met Axel Goodbody (specialist voor ecologische literatuur, UK), Christoph Rosol (onderzoeker bij MPI voor wetenschapsgeschiedenis, Berlijn), Daniela Seel (dichteres, uitgeefster, Berlijn). Presentatie: Daniel Falb (sichter, Berlin).

DONDERDAG

China en censuur
Om 17:30 uur begint Wie nicht sprechen? – Poesie und Subversion in China, waarbij een kijkje wordt genomen in de levendige, Chinese dichterswereld. Hoe is het om vandaag de dag in China gedichten et schrijven, welke invloeden hebben de massieve maatschappelijke veranderingen van de laatste 30 jaar op het lyrische schrijven, hoe wordt de politieke situatie gereflecteerd en welke technieken hebben de Chinese dichters ontwikkeld, om met de censuur in hun land om te gaan? Met Liao Yiwu (schrijver, China / Duitsland), Zang Di (schrijver, China), Jiang Tao (schrijver, China)
Presenatie: Sabine Peschel (Journaliste, Deutsche Welle) en Ming Di (uitgeefster, China / USA).

China en vrijheid
Om 19:00 uur gaat Zwischen Zeichen und Zeilen – Lyrische Reaktionen auf ein komplexes Land van start. Gesproken wordt over vrijheid van meningsuiting in China. De aanwezige dichters en dichteressen schrijven maatschappijkritische teksten met onder andere humor en met collages van journalistiek materiaal. Met Liao Yiwu (schrijver, China / Duitsland), Lü Yue (schrijfster, China), Han Bo (schrijver, China), Jiang Tao (schrijver, China). Presentatie: Daniel Bayerstorfer (vertaler, München).

Luther
Vanaf 21:00 uur is het tijd voor Luthersprache – Dichtungssprache. Hierbij gaat het vooral om de taal van Luther, de ‘Luthersound’. Met Hendrik Jackson (schrijver, vertaler, uitgever, Berlijn), Christian Lehnert (dichter, librettist, essayist, Leipzig), Karla Reimert (schrijfster, vertaalster, uitgeefster, Berlijn). Presentatie: Michael Braun (literatuurcriticus, uitgever, Heidelberg).

VRIJDAG

e.poesie
Om 17:30 uur ontmoet elektronische muziek poëzie. Deze ontmoeting heet e.poesie. De dichters en dichteressen van het e.poesie project vertellen over het werken tussen deze genres en over het voor en met elkaar bij poëzie en muziek. Met Anne-James Chaton (dichter, Frankrijk), Yolanda Castaño (dichteres, Spanje, Eduard Escoffet (dichter, Spanje). Presentatie: Kristoffer Cornils (cultuurjournalist, Berlijn).

Poëzie om te lachen
Was gibt’s denn da zu lachen? Komische Lyrik – Lyrische Komik. Onder die titel gaat om 21:00 uur  een lezing en een gesprek over humor en poëzie. Immers, de dichter Busch, Morgenstern, Ringelnatz en Gernhardt vormden een soort speelse, ironische traditie die haaks stond op de ‘serieuze poëzie’.  Met F. W. Bernstein (schrijver, tekenaar, Berlijn), Thomas Gsella (schrijver, Aschaffenburg), Steffen Jacobs (schrijver, Berlijn). Presentatie: Christian Maintz (schrijver, Hamburg).

ZATERDAG

Poëziemarkt
Uitgeverijen, antiquariaten en boekwinkels nodigen de bezoekers op ede laatste festivaldag vanaf 15:00 uur uit om onder de vrije hemel rond te neuzen in nieuw verschenen boeken, rariteiten en bijzondere vondsten. Een podiumprogramma met lezingen en muziek zorgt voor een levendige sfeer. Ook voor kinderen zijn er lezingen en een speciaal speelprogramma. Eten, drankjes, gedichten en songs zijn rijkelijk voorhanden.  Lezingen in de boekentuin van Luis Chaves, Mara Genschel, Georgi Gospodinov, Marius Hulpe, Hendrik Jackson, Adrian Kasnitz, Sina Klein, Simone Kornappel, Maya Kuperman, Alistair Noon, Eugene Ostashevsky, Anzhelina Polonskaya, Dana Ranga, Arne Rautenberg, Cia Rinne, Bertram Reinecke, Eric Sarner, Sabine Scho, Tom Schulz, Julia Trompeter, Christoph Wenzel, Uljana Wolf.

Film
In een omvangrijk programma worden ook korte films getoond van de hogeschool voor de kunsten in Keulen in coöperatie met de kunststichting NRW: Bovendien worden de beste historistische en internationale poëziefilms vertoond waaronder Man Ray, Paul Desnos em Gerhard Rühm. Daarnaast is het Berlijnse poëziecollectief G13 van de partij.

Website Poesiefestival Berlin