Blog Allard van Gent

“Iemand moest Josef K. belasterd hebben, want zonder dat hij iets verkeerds had gedaan werd hij op zekere ochtend gearresteerd.” Die zin staat vandaag in dagblad Berliner Morgenpost. Het gaat niet om een nieuwe oplage van Kafka’s Prozess, maar om het boek A115 – Der Sturz, het autobiografische boek van de voormalige topmanager Thomas Middelhoff, dat vanaf morgen verkrijgbaar.

Kafkaësk
De boektitel verwijst naar het nummer van de gevangeniscel waarin Middelhoff verbleef. In het boek gaat het er niet om de verantwoordelijkheid bij jezelf te zoeken, schrijft Berliner Morgenpost en verwijst naar de keuze van de citaten die bij ieder hoofdstuk worden weergegeven. Middelhoff beroept zich daarbij op Kafka. Maar in tegenstelling tot Josef K. weet Middelhoff precies waarom hij is gearresteerd. Middelhoff ziet zichzelf in zijn boek als het slachtoffer van de Duitse justitie.

Restauranttips voor journalisten
Veel van de feiten in het  boek zijn niet meer te controleren of Middelhoff noemt geen namen. Zijn verhalen over de rechtszitting komen niet in alle punten overeen met die van de rechtbankverslaggever van de Westdeutsche Allgemeine Zeitung. Zo was hij tijdens het proces niet de op sensatie beluste en in het nauw gedreven beklaagde. In tegendeel: vaak zocht hij de nabijheid van journalisten, gaf ze ook ongevraagd restauranttips voor de ophanden zijnde vakantie in Frankrijk.

Feiten
Wat zeker onjuist is, is het letterlijke citaat dat hij rechter Jörg Schmitt toedicht: veroordeel ik tot drie jaar gevangenisstraf.” Natuurlijk zijn het vijf rechters die hem veroordelen en daarom zegt de rechter niet: “Ik veroordeel.” Maar Middelhoff neemt deze rechter in zijn hele boek op de korrel.

Epiloog
De bijdrage in Berliner Morgenpost eindigt met de woorden dat Middelhoff niet Big T zou zijn – dat was zijn bijnaam – als hij op pagina 288 in de epiloog niet tot ware sterkte in staat was t.o.v.rechter Schmitt: “Ja, ik vergeef hem, denk ik. Ondanks alles.”

Johann Holtrop
Om Middelhoff op een leuke manier te leren kennen is het raadzaam de roman  Johann Holtrop, met als ondertitel De afbraak van de maatschappij van Rainald Goetz te lezen. Dan maak je op een uiterst amusante wijze kennis met de fictieve Thomas Middelhoff, met iemand die heel veel parallellen met de reële topmanager van het Duitse mediaconglomeraat Bertelsmann heeft.

Karstadt
Middelhoff is in Duitsland vooral bekend als de man die warenhuisketen Karstadt en postorderbedrijf Quelle als speelbal voor investeerders en banken gebruikte. Over de roman Johann Holtropp en de schrijver Rainald Goetz (winnaar Georg-Büchner-Preis 2015) in het bijzonder schreef ik in 2015 een beschouwing. Die tekst staat ook op dit blog staat en wel hier.