Blog Allard van Gent

Jean Schalekamp

Vanochtend vroeg is nabij zijn woonplaats Costitx op het Spaanse eiland Mallorca de schrijver, literair vertaler,  journalist en correspondent  Jean Schalekamp  overleden. Hij werd 89 jaar.

Internationale literatuur
Jean Schalekamp vertaalde meer dan honderd literaire werken vanuit het Frans, Engels en het Spaans naar het Nederlands van onder andere Marguerite Duras, Claude Simon, Philippe Delerm, Balzac, Voltaire, Hemingway, D.H. Lawrence, Sillitoe, Iris Murdoch, Richard Powers, Luís Martín Santos, Arturo Pérez Reverte, Javier Tomeo, Gabriel Márquez, Jorge Semprún en Carlos Fuentes. Daarnaast vertaalde hij Kinderjaren van Jona Oberski en Stille kracht van Couperus vanuit het Nederlands naar het Spaans (Fuerza oculta). Complete bibliografie als pdf (147 kB)

Spaanse vliegjes
Van 1949 tot 1953 studeerde hij literatuur aan de Franse Sorbonne en schreef artikelen voor de Haagse Post en Literair Paspoort. Tussen 1960 en 1977 verschenen in Vrij Nederland (Spaanse vliegjes) en het Algemeen Handelsblad talkrijke artikelen en reportages van zijn hand over het leven onder de dictatuur van Franco. Daarnaast schreef hij diverse reisgidsen over Spanje, de Balearen en Marokko. Van 1977 tot 1978 was hij als Writer in Residence aan de Universiteit van Minnesota verbonden. Op Mallorca schreef hij geregeld culturele bijdragen voor het Spaanse dagblad Diario de Mallorca, dat in 2009 een artikel over hem schreef vanwege zijn 50-jarige bestaan op Mallorca.

Romans
In de jaren ’60 verschenen van Jean Schalekamp meerdere Nederlandstalige boeken. In 1964 bracht uitgeverij Contact zijn verhalenbundel De dolle trams op de markt. In 1967 verscheen bij dezelfde uitgeverij zijn eerste roman/novelle Bedankt voor alles, twee jaar later gevolgd door de futuristische roman Alles onder handbereik. Zijn roman De sneeuwvrouw wacht verscheen in 1985 bij uitgeverij BZZTOH.

Van een eiland kun je niet vluchten
In 1983 verraste hij met het non-fictie boek Van een eiland kun je niet vluchten waarin gesprekken zijn opgenomen met overlevenden van de massamoorden op Mallorca in 1936. Jean Schalekamp trok eind jaren ’70, begin jaren ’80 met zijn cassetterecorder over het eiland om de gesprekken met de overlevenden op te nemen. Het boek bood hij ook bij Spaanse uitgeverijen aan, maar die wezen het uit angst voor represailles van de toen nog zeer actieve groepjes neofascisten van de hand. In Nederland bleef het boek vrijwel onopgemerkt. Om die reden verscheen in 1999 een vernieuwde, uitgebreidere uitgave van het boek bij uitgeverij Aspekt.

Geen tijd om te sterven
Een egodocument. Dat is de benaming van het boek Geen tijd om te sterven, dat in 1999 bij de Arbeiderspers uitkwam. Jean Schalekamp schrijft hierin onder andere over zijn leven in het idyllische Mallorcaanse bergdorpje ‘waar alle zestig inwoners wel op de een of andere manier familie van elkaar zijn’, over heftige dorpsconflicten en over de dood.

Jean Schalekmap en zijn vrouw Muriel bij hun finca in Costitx (Mallorca)

Dr. Freud heeft hier gewoond
In 1998 wordt Schalekamps boek Dr. Freud heeft hier gewoond opgenomen in de privé-domein reeks van uitgeverij de Arbeiderspers. Hierin schrijft hij over zijn jaren als adolescent in Parijs en doet verslag van het bezoek dat hij 45 jaar later aan de Franse hoofdstad aflegt. De inmiddels volwassen schrijver haalt herinneringen op in de buurt van zijn vroegere kamer op de rue Royer Collard no. 8, in een hotel ‘waar dr. Freud gewoond heeft’. Arjan Peters schreef in de Volkskrant een hilarische recensie (voorheen gratis, nu niet meer)over het boek. Schalekamp kon er zelf ook hartelijk om lachen, liet hij me later weten.

Mallorca Vandaag
In 2001 leerde ik Jean voor de eerste keer persoonlijk kennen. De aanleiding was de aanslag op het World Trade Centre in New York. Ik moest daar aandacht aan besteden in mijn maandblad Mallorca Vandaag, dat ik in augustus 2001 in het leven had geroepen. Jean, die goed op de hoogte was van politiek en geschiedenis, was zo vriendelijk een fraaie column over de ramp in New York te schrijven. Daarna benoemde ik hem, zonder dat hij het wist, tot “ere-abonnee” en stuurde hem vijf jaar lang per post de maandelijkse uitgave van Mallorca Vandaag toe.

Tempo Dulu
Later, in 2003, interviewde ik hem over zijn oude vriend en fotograaf Cas Oorthuys, van wie destijds een tentoonstelling in Palma de Mallorca plaatsvond. Twee jaar later mocht ik de lezers van Mallorca Vandaag trakteren op Tempo Dulu. Deze bijdrage over zijn ervaringen in Indonesië publiceerde hij eerst in de cultuurbijlage Bellver van de Diario de Mallorca. Daarna schreef hij voor mij een Nederlandstalige versie. De laatste keer dat ik hem voor een interview bezocht was in januari 2011. In januari van dit jaar heb ik Jean voor het laatst op Mallorca gezien en gesproken. Ik was bij hem op bezoek. Hij was niet meer de oude en vergat veel dingen. Toch heb ik hem en zijn vrouw Muriel meegenomen naar een restaurant in Sineu en hebben we lekker gegeten, gedronken en nog een hele leuke avond gehad.

E-boeken
In 2010 deed de bekende auteur/journalist Ewoud Sanders in de NRC een oproep aan zijn Nederlandse collega’s om hun boeken gratis beschikbaar te stellen als e-boeken in pdf formaat. Jean Schalekamp zei hierover het volgende: “Op 18 september 2010 deed de bekende auteur/journalist Ewoud Sanders de mooie oproep aan zijn Nederlandse collega’s in de NRC om hun boeken gratis beschikbaar te stellen als e-boeken in pdf formaat (www.ewoudsanders.nl). Als 84 jarige auteur van een serie Nederlandse en Spaanse boeken, alsmede vele vertalingen vind ik het een eer dat ik hier ook aan mee kan en mag doen. Uiteraard hoop ik dat vele auteurs ons zullen volgen.”

De romans van Jean Schalekamp zijn om bovenstaande reden dan ook voor iedereen volledig gratis beschikbaar op www.ebook.gratis-downloaden.nu

Crematie
Informatie omtrent de crematie van Jean Schalekamp zal op de website www.jeanschalekamp.com worden gepubliceerd.

De lokale televisiezender Televisió de les Illes Balears maakt de volgende reportage over Jean Schalekamp en zijn boek ‘Van een eiland kun je niet vluchten’.

Mijn laatste interview met Jean Schalekamp in 2010

Diario de Mallorca: Fallece en Costitx Jean Schalekamp