Blog Allard van Gent

Afgelopen dinsdag was de Nederlandse theatermaker en beeldend kunstenaar Dries Verhoeven te gast bij de vereniging Berlijnse Avonden (BA). Suzanne Jaeschke sprak met hem onder andere over de achtergronden van zijn projecten en de reacties van de toeschouwers.

‘Hij maakt installaties, performances en happenings in musea, op locatie en in de openbare ruimte van een stad. Op de grens tussen performance- en installatiekunst zet hij de verhoudingen tussen toeschouwers, performers, alledaagse werkelijkheid en kunst op scherp. De toeschouwer wordt direct betrokken bij het werk of krijgt de mogelijkheid om zijn eigen ervaring te sturen’, aldus de inleidende tekst op de website van Dries Verhoeven zelf.

In het zaaltje van café-boekwinkel playing with eels in Berlijn-Kreuzberg luidde BA-bestuurslid Mirthe Berentsen de avond in en memoreerde daarbij aan Antoine Verbij, de BA-voorzitter die op 9 oktober onverwacht overleed. Daarna gaf zij het woord aan Suzanne Jaeschke, dramaturg en zaakvoerster van de Dramaturgische Gesellschaft in Berlijn. Jaeschke sprak ruim anderhalf uur met Dries Verhoeven, de kunstenaar die vorig jaar in de Duitse media opdook vanwege de tumult rondom zijn project Wanna play.

De in Berlijn woonachtige Dries Verhoeven vertelde de 30 aanwezigen iets over de achtergronden van Wanna play, waarin hij gebruikers van online dating apps (Grindr) vroeg langs te komen om ‘hem te bevredigen in zijn niet-seksuele behoeftes’. De actie liep nogal uit de hand toen een bezoeker hem in elkaar sloeg, omdat hun digitale gesprek op een groot beeldscherm zichtbaar was. Hij brak het project vroegtijdig af, omdat hij de veiligheid van de bezoekers niet meer kon garanderen.

Eerder op de avond gaf hij tekst en uitleg bij zijn werk ‘De uitvaart’, waarin toeschouwers stil staan bij het ‘overlijden’ van verdwenen denkbeelden, waarden of delen van de Nederlandse maatschappij zoals ‘Onze postkoloniale schuldgevoelens’,’ de multiculturele samenleving’ of ‘Onze privacy’. In Utrecht leidde de voorstelling tot commotie, omdat de kunstenaar volgens sommige kerkgangers de St-Willibrordkerk met zijn ‘duivelse voorstelling’ had ontheiligd.

Ook het werk ‘Ceci n’est pas’ kwam op de avond in de fraaie café-boekwinkel ter sprake. In dit werk staat een kleine, glazen cabine midden in de stad en toont iets wat je doorgaans niet tegenkomt in de openbare ruimte. In Helsinki greep de politie in, omdat onder het motto ‘Ceci n’est pas mon corps’ een oudere vrouw met blote borsten in de cabine zat. Ze moest op last van de politie een beha dragen. Dit leidde tot veel media-aandacht, omdat het in Finland de eerste keer was dat bij een kunstwerk geen borsten getoond mochten worden.

‘Uw koninkrijk home’ heet het werk waarbij twee toeschouwers tegenover elkaar zitten, maar door een geluiddichte wand worden gescheiden. De één dacht dat de ander een acteur was en vice versa. Ze horen door een luidspreker de stem van een acteur. Hierdoor worden ze beïnvloed in hun eigen gedrag en hun perceptie van de ander. De fictieve gedachten, uitgesproken door de acteur, blijken opvallend genoeg, vaak aan te sluiten bij het gedrag van die bezoeker. Daarnaast spelen bij dat werk nog  meer factoren een belangrijke rol. Dat geldt ook voor het project ‘U bevindt zich hier’, waarbij mensen in een kamer verblijven en later pas, als ze op bed liggen en omhoog kijken, via een grote spiegel zien dat ze omringd zijn door andere kamers met andere mensen.

Het is natuurlijk interessant om te weten welke factoren bij de genoemde werken een belangrijke rol spelen, want dan weet je ook precies waarom een werk is ontstaan en kun je de reacties erop beter plaatsen. Daarom verwijs ik graag naar de website van Dries Verhoeven, omdat daar al zijn werken duidelijk worden voorgesteld. Je leest op die plek ook welke reacties de werken uitlokten. Alle projecten op de site zijn bovendien voorzien van een video, reacties van de pers en de publieke ontvangst.

Het bezoek aan de website is ook een tip voor iedereen die Dries Verhoeven alleen kent uit de mediaberichtgeving over de commotie rondom zijn werken. Je kunt via de site de werken eens rustig bekijken en nader kennismaken met de kunstenaar. Wellicht ontstaat zo een ander beeld.

Website Dries Verhoeven: www.driesverhoeven.com
Website Berlijnse Avonden: www.berlijnseavonden.de
Website playing with eels: www.playingwitheels.de